MahirəNərimanqızı

reproduktiv 
seçiciliyin
azalmasında 
özünü 
göstərir. 
Hafizənin 
zəifləməsinin sonrakı mərhələsi onun daha da güclənərək 

---

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
68 
68 
amneziyaya keçməsidir. Onun səbəbləri sərxoĢluq, zədələr, 
huĢsuzluq, yaĢlanma, Ģəxsiyyətin neqativ yönümdə dəyiĢməsi 
və bəzi xəstəliklər ola bilər. 
Amneziya zamanı əvvəlcə informasiyanın yada 
salınması, sonra isə hafizənin informasiya ehtiyatı toplamaq 
qabiliyyəti itir. Ġlk növbədə yaxın zamanlarda öyrənilənlər 
unudulur. BaĢqa sözlə, yeni məlumat və yeni assosiasiyalar, 
daha sonra isə həyatın son illərində baĢ verənlər unudulur. 
UĢaq və gənclik illərində baĢ verənlər isə hafizədə daha uzun 
müddət qorunur və xatırlanır. Mürəkkəb fikri əməliyyatlar, 
kompleks qiymətləndirmə, yeriĢ və s. ilə əlaqədar hafizə daha 
tez pozulur. 
Təhrif 
olunmuĢ 
hafizə, 
səhv 
yadasalma 
(konfibulyasiya), yalnız bir istiqamətli yadasalma 
hafizə 
aldanmaları
adlanır. Onlar adətən güclü istək, meyl və 
ödənilməmiĢ tələbat zamanı meydana çıxır. Məsələn, uĢaq ona 
verilən konfeti tez yeyir və sonra tam səmimi olaraq bildirir 
ki, o konfet yeməyib. Onu inandırmaq (bir çox hallarda 
böyükləri də) praktiki olaraq mümkün olmur. Hafizə asanlıqla 
ehtirasın, inam və meylin quluna çevrilir. Məhz buna görə 
keçmiĢin qərəzsiz, obyektiv xatırlanmasına az-az rast gəlinir. 
Hafizə aldanmaları əsasən özününkü və özgəninkini, 
həqiqətdə olanlarla eĢitdikləri, oxuduqlarını fərqləndirmək 
qabiliyyətini itirdikdə baĢ verir. Belə yadasalmaların dəfələrlə 
təkrarı 
nəticəsində 
tamamilə 
personifikasiya 
(özününküləĢdirmə) yaranır. Yəni insan tədricən və təbii 
olaraq baĢqasının fikrini özününküləĢdirir. Halbuki, vaxtilə 
özü onları inkar edirdi. Bu bir daha göstərir ki, hafizə 
təxəyyüllə, fantaziya ilə sıx əlaqədardır və psixoloji reallıq 
adlanır.