MahirəNərimanqızı

Nəriman Nərimanov

 

 

II FƏSİL 

 

SSRİ dövründə (1920-1991-ci illər) Azərbaycan 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

            Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 

203 

milli ideologiyasının həlli yolları (millilik və 

beynəlmiləlçilik) 

 

2.1. 

«Sovet 

Azərbaycanı» 

ideyası: 

milli 

təmayülçülük və sovet beynəlmiləlçiliyi  

 

Azərbaycan  Cümhuriyyəti  Sovet  Rusiyası  tərəfindən 

işğal  olunduqdan  (1920)  sonra  ən  önəmli  siyasi-ideoloji 

məsələlərdən  biri  «Sovet  Azərbaycanı»  ideyasının  hansı 

şəkildə  reallaşması  ilə  bağlı  olmuşdu.  Başqa  sözlə,  ilk 

növbədə,  Sovet  Azərbaycanının  müstəqil,  yoxsa  Mərkəzdən 

asılı və onun rəhbərliyinin etnik tərkibinin hansı formada, yəni 

beynəlmiləl,  yoxsa  milli  kadrlardan  təşkil  edilməsi  məsələsi 

gündəmə  gəlmişdi.  Şübhəsiz,  bütün  bunlar  Sovet  Azərbay-

canının  digər  sahələrinə  –    mədəniyyət,  dilçilik,  etnoqrafiya, 

din, fəlsəfə, ədəbiyyat və sairəyə də öz təsirini göstərmişdi. Bu 

baxımdan  hesab  edirik  ki,  «Sovet  Azərbaycanı»  ideyası  ilə 

bağlı  siyasi-ideoloji  mübarizədə  aşağıdakı  bir  neçə  başlıca 

məsələ daima müzakirə obyekti olmuşdur:  

1)

 

Milli məsələ;  

2)

 

Milli mədəniyyət və ədəbiyyat problemi; 

3)

 

Milli dil və əlifba məsələsi; 

4)

 

İslam dininə münasibət. 

Şübhəsiz, bu məsələlər ideoloji xarakterli olduğu üçün 

bir-biri  ilə  bağlı  olmuşlar.  Xüsusilə,  milli  məsələ  birmənalı 

şəkildə  siyasi-ideoloji  məzmun  daşıması  baxımından  həmişə 

işğalın  ilk  ilindən  (1920)  son  ilinədək  (1991)  həlledici  rol 

oynamışdır.  Ona  görə  də,  işğalın  ilk  günlərindən  başlayaraq 

birnci  növbədə,  milli  məsələnin  hansı  şəkildə  həllindən  çox 

şey  asılı  idi.  Bu  baxımdan  işğalçı  ruslar  ilk  dövrlərdə,  bir 

---