MahirəNərimanqızı

4.2.1.

 

Azərbaycançılıq: tarix və çağdaşlıq 

 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

         

Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)

 

448 

448 

Hazırda  Azərbaycan  milli  ideologiyası  ilə  bağlı 

müəyyən  qədər  mübahisə  doğuran  məsələlərdən  biri 

azərbaycançılıq  ideologiyasının  tarixi  kökləri  ilə  bağlıdır.  Milli 

ideologiya 

problemi 

tədqiqatçılarının 

(R.Mehdiyev, 

Ə.Daşdəmirov,  S.Xəlilov,  N.Cəfərov,  Ə.Tağıyev,  S.Vəliyeva  və 

b.) demək olar ki, hamısı azərbaycançılığın tarixi-nəzəri köklərinin 

XIX  əsrin  sonu  –  XX  əsrin  əvvəlləri  ilə  bağlı  olduğunu,  onun 

yaranmasında  türkləşmək,  islamlaşmaq  və  müasirləşməyin, 

xüsusilə  də  türkçülüyün  mühüm  rol  oynamasını  qəbul  edirlər. 

Ancaq  bununla  yanaşı,  ədəbiyyatda  müasir  azərbaycançılığın 

banisinin  Azərbaycan  Respublikasının  sabiq  prezidenti  Heydər 

Əliyevin  olması  ilə  bağlı  fikirlərə  də  rast  gəlirik.  Bu  baxımdan 

azərbaycançılığın XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində, yoxsa 

1990-cı  illərdə  yaranması  ilə  bağlı  məsələdə  bir  qədər  dəqiqləş-

dirmələrə  ehtiyac  vardır.  Fikrimizcə,  azərbaycançılığın  tarixi-

nəzəri köklərinin və mahiyyətinin olduğu kimi cəmiyyətə təqdim 

olunması,  eyni  zamanda  çağdaş  dövrdə  Heydər  Əliyevin  həmin 

ideyaya  üz  tutaraq  dövlətçilik  kimi  səciyyələndirməsi 

azərbaycanlıların bu ideologiya ətrafında şüurlu şəkildə birləşmə-

sində mühüm rol oynaya bilər. Yəni azərbaycançılığın yaranması 

və təkamülü cəmiyyətə olduğu kimi çatdırılmalıdır.  

Öncə qeyd edək ki, bugünkü Azərbaycan Respublikasının 

sələfi  olan  Azərbaycan  Cümhuriyyətinin  yaranmasında  etnik 

türkçülüyün  (Azərbaycan  türkçülüyünün)  mühüm  rol  oynadığını 

yalnız  Azərbaycan  və  Türkiyənin  alimləri  deyil,  rus,  polyak, 

gürcü,  amerikan  və  başqa  millətlərin  mütəfəkkirləri  də  dəfələrlə 

ifadə  etmişlər.  Çünki  məhz  1900-1920-ci  illərdə  İslam  və 

Azərbaycan  (Azərbaycan  islamçılığı),  Türk  və  Azərbaycan 

(Azərbaycan  türkçülüyü),  Demokratiya  və  Azərbaycan 

(Azərbaycan  milli  demokratizmi),  istiqlal  və  Azərbaycan  (Azər-

---