MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
474 474 Birincisi, türklük ideyası heç zaman qeyri müəyyən «Azərbaycan mənlik şüurunu» inhisara almağa cəhd göstərməmişdir. Çünki Azərbaycanda bütün zamanlarda, əsasən türk mənlik şüuru hökm sürmüşdür. Təkcə bir faktı yenidən xatırlatmaq yerinə düşərdi ki, 7-ci əsrə aid tarixi məlumata görə, Xəlifə Müaviyənin müşaviri Azərbaycanın qədimdən türklər ölkəsi olmasını söyləmişdir. İkincisi, Azərbaycan türklərinin digər etnik qrupları tamamilə özünə hopdura bilməməsi fikrinə gəlincə, bu türk millətinin hər zaman azsalyı etnosların mədəniyyətinə, dilinə xoşgörüdən yanaşmasının, assimilyasiya düşüncəsindən həmişə uzaq olmasının bir ifadəsidir. Ancaq akademikin bütün bunları obyektiv şəkildə dəyərləndirmək əvəzinə, bunu qeyri-müəyyən Azərbaycan etnik mədəniyyətinin türk ideyası üzərində qələbəsi kimi qələmə verməsi tamamilə yanlışdır. Eyni zamanda, Ə.Daşdəmirovun o fikrini də doğru saymırıq ki, zaman keçdikcə türksevərliyin millət fövqündə duran fenomen olduğu dərk edilmiş, bununla da «bir millət – iki dövlət» ideyası Azərbaycan cəmiyyətində geniş müdafiə olunmamışdı [72, 139]. Bizcə, tamamilə əksinə Azərbaycan türklərinin məhz müstəqil türkçülüyü müdafiə etmələrinin, Türk birliyinə isə daha çox mənəvi baxımdan yanaşmalarının nəticəsidir ki, nəinki «bir millət – iki dövlət», digər Türk dövlətləri ilə də ən azı mənəvi-mədəni birlik ideyasına həmişə dəstək veriblər və bu gün də verirlər. Əlbəttə, bu məsələyə münasibətdə bir qədər fərqli düşünənlər ola bilər. Ancaq bu heç də çoxluğun fikri demək deyildir. Hər halda, bütün bunlardan sonra Ə.Daşdəmirov belə bir nəticə çıxarır ki, Azərbaycanın müasir ideoloji həyatında iki xətt, yaxud meyil təzahür edir: «Birinci meyil – azərbaycançılıq ideyasının ümumtürk, ümumislam ideyasında əriməsinə
|