MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 471
«türk» etnoniminə qarşı qəti hücum başlayarkən (1937-1938- ci illər) «müqavimətə rast gəlinməməsi»nə səbəb Azərbaycan türklərinin milli kimliklərinə və milli dillərinə biganə olmaları, yaxud da onların şüurunda bu amillərin kifayət qədər hopmaması ilə deyil, 1920-ci il 27 aprel işğalından ötən 16-17 il ərzində milli aydınlarının 100-də 90 faizinin ya güllələnməsi, ya da sürgünə göndərilməsi ilə bağlı olmuşdur. Yəni işğaldan sonrakı dönəmdə türklüyə, milliliyə xidmət edənlərə qarşı bu cür amansız repressiyalardan sonra, Azərbaycan türklərinin «yuxarıdan aşağıya» «türk» etnoniminin «azərbaycanlılar» etnonimi ilə əvəz olunmasının müqavimətsiz baş verməsini söyləmək heç bir oybektivliyə əsaslana bilməz. Üstəlik, akademikin türk etnonimi ətrafında baş verənləri xalqın milli mənlik şüurunun həmin ada etinasızlığı ilə bağlaması, sözün açığı başa düşülən deyildir. Əgər Azərbaycan xalqının milli mənlik şüurunda «türk» adına etinasızlıq var idisə, o zaman nədən Ə.Hüseynzadə, Ə.Ağaoğlu, Ü.Hacıbəyli, N.Yusifbəyli, M.Ə.Rəsulzadə, Ə.Topçubaşov və başqaları 19-cu əsrin sonu – 20-ci əsrin əvvəllərində türklük davasını aparmış, 1918-ci ildə qurulan Azərbaycan Cümhuriyyətinin dilini türk dili elan etmişlər?! Üstəlik, unutmaq olmaz ki, 1920-ci ildə Sovet Rusiyası qoşunlarının birbaşa hərbi müdaxiləsi ilə süquta uğradılmış Azərbaycan Cümhuriyyətinin yerində yaradılmış Azərbaycan SSR-nin rəhbərləri və həmin dövrdə yaşamış ziyalıları başda N.Nərimanov olmaqla, bir müddət türk kimliyinə və türk dilinə birmənalı şəkildə sahib çıxmışlar. Ona görə «bir müddət» deyirik ki, artıq həmin vaxt ərzində milli mənlik şüurunun daşıyıcılarının əksəriyyəti məhv edildi; repressiyaya uğramamış çox az bir qisim ziyalılar baş verənlərlə «razılaşmalı» oldular. Bu baxımdan Azərbaycan türk etnoniminin |