www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
509
(Türkmənistan, Qazaxıstan və b.) də uyğulamış, yüz minlərlə
insanlar Azərbaycanda olduğu kimi, Türküstanda da
repressiyaya məruz qalmışdır. Şübhəsiz, bütün bunlarda Sovet
Rusiyasının rəhbərlərinin və ideoloqlarının başlıca məqsədi
türk mənlik şüurunu zədələmək, onları kökündən və
mədəniyyətindən ayırmaq olmuşdur. Ancaq əvəzində sovet
ideoloqları Azərbaycanda və Türküstanda türk olmayan etnik
qrupların şüurunda milli kimliyi və milli şüuru oyatmağa
çalışmış, bu zaman əsas məqsədləri də onları türklərə qarşı
qoymaq olmuşdur. Özəlliklə, SSRİ rəhbərliyi Azərbaycanda
bu işlərə daha çox diqqət ayırmışdır ki, buna səbəb də
Azərbaycanın Türkiyə ilə həm etnik kimlik və dil, həm də
coğrafi sərhəd yaxınlığı mühüm rol oynamışdır.
Görünür, Azərbaycan Cümhuriyyətini quranlar hələ o
dönəmdə gələcəkdə belə təhlükələrin ola biləcəyini
əvvəlcədən hesablamış, bu mənada böyük uzaqgörənlik
edərək Türk dövlətinə «Azərbaycan» adı vermişlər. Bununla
da, gələcəkdə hər hansı şəkildə ola biləcək milli ayrı-seçkiliyi
düşüncələrində önləmiş olmuşlar. Bir sözlə, türk dövlətinə
türk adı verməkdən yan qaçan türk ideoloqlar (M.Ə.Rəsulzadə
və b.) hesab etmişlər ki, bununla da yalnız türklər deyil, bütün
etnik qruplar Azərbaycanı özünə vətən və dövlət kimi görmüş
olarlar. Beləliklə, istənilən parçalanmanın, yəni separatizmin
qarşısı alınmış olar.
Bu mənada, Azərbaycan Cümhuriyyəti qurulana qədər
türkçülük,
islamlaşmaq
və
müasirləşmək,
xüsusilə
türkçülüyün bu bölgədə konkret təzahürü olan Azərbaycan
türkçülüyü əsas rol oynasa da, 1918-ci ildə dövlət
qurulduqdan sonra Azərbaycan dövlətinin qorunması və onun
yaşaması üçün əsas diqqət «Azərbaycanizm», «Azərbaycan
|