MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 205
sərhədlərinə yaxınlaşması; 2) Sovet Rusiyasından hərbi yardım istəyən Türkiyənin buna ehtiyacının olması məsələləri ilə bağlı olmuşdur. Deməli, Sovet-Rus ordusu Azərbaycan Cümhuriyyətinin milli hökumətini devirmək üçün Türkiyəyə hərbi yardım bəhanəsindən maksimum istifadə etmişdir. Bolşeviklər yaxşı anlayırdılar ki, Azərbaycan milli hökuməti vaxtilə ona hər cür yardım edən xilaskar Türkiyənin əleyhinə heç bir addım atmayacaqdır. Bolşeviklərin təxmin etdiyi kimi də oldu, 1920-ci il aprelin 27-də Sovet-Rus ordusu Türkiyəyə hərbi yardım adı ilə Azərbaycanı işğal etdi. Belə bir anda, heç olmasa Azərbaycan adlı bir dövlətin yaşaması naminə, milli hökumət: Azərbaycanın tam müstəqilliyinin qorunub saxlanılması, yeni yaranan hökumətin müvəqqəti orqan olması, hökumət idarələrindəki köhnə qulluqçuların tutduğu vəzifələrində qalması, hökumət və parlament üzvlərinin həyat və mülkiyyətlərinin toxunulmazlığının təmin edilməsi, Azərbaycan ordusunun saxlanılması, siyasi partiyaların sərbəst şəkildə fəaliyyət göstərməsi, XI Qırmızı ordunun dəmiryolu ilə birbaşa Türkiyənin yardımına getməsi şərtləri ilə hakimiyyəti yerli kommunistlərə təslim etdi [35, 978-979]. Bəzi tədqiqatçıların yazdığının əksinə olaraq Rəsulzadə həmin dövrdə Sovet Rusiyasının Türkiyəyə yardım bəhanəsindən istifadə edərək Azərbaycanı işğal edəcəyini anladığı üçün, parlamentin son toplantısında hakimiyyətin yerli kommunistlərə təslim edilməsinin əleyhinə çıxmışdır. O, bəyan edirdi ki, Sovet-Rus ordusunun Türkiyəyə yardım etməsi naminə Azərbaycanın qapıları bolşeviklərin üzünə açıq olsa da, bu onun müstəqilliyi bahasına başa gəlməməlidir: «Bizə deyirlər ki, hüdudunuzu keçən ordunun başında Nicati adında bir türk komandanı durmuşdur. Rusiyadan gələn bu |