MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

            Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 

221 

Əyyub  Xanbudaqov Azərbaycan sapıntıçılarına  başçılıq etdi  və 

bu cərəyanın istəklərini bu şəkildə formalaşdırdı:  

1.  Bundan  sonra  Moskva  Azərbaycanın  daxili  işlərinə 

qarışmayacaq;  

2.  Yerli  kommunistləri,  sadəcə,  yuxarıdan  təyin  olunan 

katiblərlə  rəhbərlərin  idarəsində,  yalnız  onların  müşavirləri 

rolunda görmək fikri və adətindən vaz keçiriləcək;  

3. Azərbaycan milləti öz-özünü idarə etmək çağına çatmış 

ikən, moskvalı idarəçilər, yerlilərin müstəqil olaraq çalışmalarına 

əngəl olur və bu çalışmaya  «yerli millətçilər» damğası vurulur. 

Buna qəti olaraq son qoyulaçaq;  

4. İşçi birliklər, kooperativləri və digər dövlət müəssisələri, 

sözdə deyil, gerçəkdən türkləşdiriləcək…» [188, 95]. 

Ancaq çox keçmədi ki, xanbudaqovçuluq adını almış bu 

hərəkat  təqibə  məruz  qaldı,    Ə.Xanbudaqovun  özü  isə 

Azərbaycan  rəhbərliyindən  kənarlaşdırıldı.  Bu  barədə  sovet 

ədəbiyyatında 

yazılırdı: 

«Respublika 

kommunistləri 

Xanbudaqovun  millətçi-təmayülçü  qrupuna  qarşı  mübarizəni 

genişləndirdilər.  Bakı  partiya  konfransı  (aprel-may  1924-cü  il) 

xanbudaqovçuları  dəf  etdi.  Millətçi-təmayülçülər  AK(b)P  VI 

qurultayında (may 1924-cü il) tamamilə ifşa edildilər. Qurultay 

onların  antipartiya  çıxışını  pislədi  və  partiya  təşkilatlarını 

millətçiliyin  hər  cür  təzahürlərinə  qarşı  amansız  mübarizə 

aparmağa çağırdı» [42, 329].  

Xüsusilə  keçmiş  «müsavatçı»lardan  bəzilərinin,  o 

cümlədən  vaxtilə  «Müsavat»a  rəğbət  bəsləyənlərin  AK(b)P-yə 

daxil  olaraq  bolşeviklərə  qarşı  mübarizə  aparmaları  yerli  və 

qeyri-yerli  «sollar»ı  qane  edə  bilməzdi.  Bu  məqsədlə  Mərkəz 

AKP-ni  yenidən  «təmizləmək»  qərarına  gəldi.  «ÜİK(b)P  MK-

nın 25 iyul 1925-ci il tarixli qətnaməsi ilə AKP-ni yenidən təşkil 

---