MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
220 220 mədəniyyəti üzərindən çarpaz bir qara xətt çəkərək, üstəlik islama və islam mədəniyyətinə əsaslanmağı da yasaq etdi. Beləliklə, Sovet Rusiyası Azərbaycanı işğalının təxminən 20 illik bir dövrü ərzində Azərbaycan türkçülüyü ilə bağlı prinsipləri əsasən tarixə qovuşduraraq, həmin prinsiplər arasında toxunmadığı yeganə prinsip üzərində yeni ideya irəli sürdü: Azərbaycan sovet beynəlmiləlçiliyi ideyası. Beləliklə, Sovet Azərbaycanı dövründə cəmiyyətin siyasi quruluşu, yəni sosial-demokratizm ilə Azərbaycan türkçülüyü arasında nəinki uzlaşma yaradıldı (Nərimanovun və bir neçə milli təmayülçünün səylərini çıxmaq şərtilə), tam əksinə, millilik beynəlmiləlçiliyə, müstəqillik müstəmləkəçiliyə tabe etdirildi. Bununla da, Azərbaycan türkçülüyü ideyası müvəqqəti də olsa, öz yerini Azərbaycan sovet beynəlmiləlçiliyi ideyasına tərk etdi. Hələ, 1930-cu ildə Əziz Ubeydullin yazırdı ki, Azərbaycan sovetləşəndən sonra marksizmlə idealizm, millətçiliklə beynəlmiləlçilik arasında mübarizə başlamışdır: «Bu mübarizə axırıncı illərdə qəti bir yola girib, indi millətçilik, idealizm, pluralizm məfkurələrinin tarix səhnəsində məğlub olduqlarını görürük» [217 b , 261]. Bu dövrdə xanbudaqovçular da N.Nərimanov kimi, RK(b)P XII qurultayının qərarlarına uyğun surətdə AK(b)P tərəfindən respublikada iqtisadi və mədəni geriliyi aradan qaldırmaq üçün aparılan işləri səhv adlandırırdılar. Onlar türk- azərbaycanlı fəhlə kadrları işlə təmin etməyi, onların əmək haqqının qaldırılmasını və başqa millətlərdən olanların Bakıya axınının qarşısını almağa çağırırdılar. M.Ə.Rəsulzadə 1920-ci illərin birinci yarısında Azərbaycanda baş qaldıran milli müqavimət hərəkatı, konkret xanbudaqovçularla bağlı yazırdı: «1924-cü ildə Azərbaycan Kommunist Partiyasının baş katibi |