MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

            Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 

241 

işğalını Turan üçün zərbə hesab etmişdir [62, 251]. Bu baxımdan 

hər  iki  mütəfəkkirin  fikrincə,  Siyavuşun-Azərbaycanın 

mücadiləsi  millilik  və  müstəqillik  uğrunda  mübarizədir  [62, 

250]. 

Bu  dövrdə  beynəlmiləlçi  proletar  mədəniyyətinə  və 

ədəbiyyatına  qarşı  çıxan  Əhməd  Cavada  görə,  milləti  ifadə 

edən  ilk  növbədə,  onun  milli  varlığı,  milli  müstəqilliyidir.  O, 

beynəlmiləlçiliyə  qarşı  milliliyi,  yəni  türk  mədəniyyətinə  aid 

olan nə varsa onu qoyurdu. Fikrimizcə, bu baxımdan onun «Göy 

göl»ü  şeiri  çox  ibrətamizdir:  «Sənin  gözəlliyin  gəlməz  ki  saya, 

Qoynunda  yer  vardır  yıldıza,  aya.  Oldun  sən  onlara  mehriban 

daya, Fələk büsatını quralı, Göy göl!» [58, 229]. Ə.Cavadın bu 

sözlərində  açıq-aşkar Cümhuriyyətin nisgili var  və o,  heç bunu 

gizlətmirdi.  Cavad  üçün  millətin  müstəqilliyi  və  milli  mənəvi 

dəyərləri  hər  şey  demək  idi.  Onun  milli  ruhuna  hər  cür 

beynəlmiləlçi proletar mədəniyyəti və ədəbiyyatı yad idi. O, ona 

yad olan və millətinin müstəqil varlığını danan, beynəlmiləlçilik 

adı  altında  milli  mədəniyyətini  məhv  edən  «kommunizm» 

cəmiyyətinə uyuşa bilmirdi:  «Assınlar məni! Kəssinlər məni! 

Qoy  türmələrə  bassınlar  məni!  Neynirəm  könülü?  Neynirəm 

dili?  Səndən  yazmasam,  neynirəm  əli?!»  [58,  230].  Ə.Cavad 

Sovet  Rusiyasının  işğalçılıq  siyasətini  və  bu  siyasətin  tərkib 

hissəsi  kimi  Azərbaycan  türk  mədəniyyətinin  yerlə-yeksan 

olmasını  «Kür» əsərində olduqca dəqiq ifadə etmişdi. O, Sovet 

Rusiyasının dilindən Kürə, yəni Azərbaycana deyir: «Mən artıq 

tək  Kür  deyil,  Dənizləri  boğaram»  [58,  240].  Daha  sonra 

Ə.Cavad  Sovet  Rusiyasının  bu  iddiasına  cavab  olaraq  yazır: 

«Əyil, Kürüm, əyil, keç! Meydan sənin deyil, keç!» [58, 241]. 

1920-ci 

illərdə 

Azərbaycanda 

yaşayan 

Türkiyə 

türklərindən İsmayıl Hikmət  iki cildlik «Azərbaycan ədəbiyyatı 

---