www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
248
248
Sovet Azərbaycanı ədəbiyyatına, mədəniyyətinə, tarixinə eyni
zamanda, həmin dövrün repressiya qurbanlarına (M.Müşfiq,
H.Cavid, Ü.Rəcəb, K.Ələkbərli və b.) qarşı yönəlmiş siyasətə,
ideologiyaya son qoyulmalıdır. Onun fikrincə, Azərbaycan
mədəniyyətinə, ədəbiyyatına və onun mütəfəkkirlərinə
münasibətdəki ziddiyyətlər xüsusilə, H.Hüseynovun məsələsi ilə
bağlı olaraq A.Bakıxanovun gah demokratik və mütərrəqi, gah
da monarxist və fanatik yazıçı adlandırılması doğru deyildir.
M.İbrahimov açıq şəkildə deyirdi ki, bu cür ziddiyyətlərə görə
yalnız alimlər və ziyalılar deyil, partiya rəhbərliyi də
günahkardır: «Biz bütün günahları elmi idarələrin və işçilərin
üzərinə qoymamalıyıq, biz özümüz, Mərkəzi Komitənin bürosu
ideoloji işi istiqamətləndirmək üçün heç də hər zaman aydın və
operativ işləmirik. Bəzən biz tərəddüd edirik və hətta indi
hamıya aydın olan məsələlərin həlində gecikmələr müşahidə
olunur» [103, 68].
Fikrimizcə, bu dövrdə Azərbaycan milli ideyasını
ədəbiyyatda yaşadan öncüllərdən biri də Bəxtiyar Vahabzadə
olmuşdur. O, «Gülüstan» poemasında Azərbaycanın iki yerə par-
çalanmasının səbəblərini göstərir və demək istəyirdi ki, əslində
indi hər iki Azərbaycan işğal altındadır. Çünki o vaxt da, indi də
Azərbaycanı iki yerə bölən farslar və ruslar olmuşlar: «Bir xalqı
yarıya böldü qılınc tək. Öz sivri ucuyla bu lələk qələm, Dəldi
sinəsini Azərbaycanın… Kəsdilər səsini Azərbaycanın» [219,
76]. Bəs, Azərbaycanın taleyi ilə bağlı hökm verənlər kimlər
idilər? Cavab aydındır: ruslar və farslar. Şair yazır ki, bunu
Azərbaycan xalqı bilməli və öz sözünü yenidən deməlidir:
«Tərəflər kim idi? Hər ikisi yad. Yadlarmı edəcək bu xalqa
imdad?! Qoy qalxsın ayağa ruhu Tomrisin. Babəkin
qılıncı
parlasın yenə. Onlar bu şərtlərə sözünü desin» [219, 77].
