MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

         

Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)

 

382 

382 

millilik  tərəfdarlarının  qalib  çıxmasında  ictimai  şüurun  hansı 

istiqamətdə  –  imperiya  təfəkkürünə,  yoxsa  milli  şüura  doğru 

inkişaf etməsindən çox şey asılı olacaqdır.  

Çağdaş  dövrdə  demokratiya  və  milli  şüur. 

Kommunizm  (sosializm)  ideyasından  fərqli  olaraq  demo-

kratiyaya  münasibətdə  keçmiş  SSRİ  xalqlarının,  o  cümlədən 

Azərbaycan  xalqının  yeni  nəsli  ilə  sovet  nəsli  arasında  çox 

ziddiyyətlər  var.  Yeni  nəsil  demokratiyaya  çox  meyil  etdiyi 

halda,  sovet  nəslinin  böyük  əksəriyyəti  onu  qəbul  etmir, 

yaxud da etmək istəmir. Şübhəsiz, bunlar ilk növbədə ictimai 

şüurla,  ictimai  psixologiya  ilə  bağlıdır.  Başqa  sözlə,  ictimai 

şüurun  səviyyəsindən  asılı  olaraq  demokratiyaya  münasibət 

birmənalı  deyildir.  Məsələn,  sovet  nəslinin  əksəriyyətinin 

demokratiyaya antisimpatiyası əvəzində «rus kommunizm»inə 

müsbət  münasibətinin  əsasında  sovet  dövrü  və  şəraiti,  sovet 

ideologiyası dayanır. Bu, başqa cür də ola bilməz. 

Xüsusilə,  sovet  nəslinin  böyük  bir  qisminin 

kommunizm  dedikdə,  marksizm  banilərinin  kommunizminə 

deyil,  «rus  kommunizmi»nə  tapınmaları  ideyaya  bağlılıqdan 

daha  çox,  dövrün  reallıqları  və  gerçəklikləri  ilə  bağlıdır.  Bu, 

artıq  ideyaya  olan  könüllü  sevginin  təzahürü  ola  bilməz. 

Burada  zorakılıq  və  həmin  zorakılığın  «sevgiyə»  çevrilməsi 

prosesi açıq şəkildə özünü büruzə verir.  Bunun da nəticəsidir 

ki,  sovet  nəslinin  xeyli  qismi  faktiki  olaraq  «rus  kommun-

izmi»ni unuda bilmir, unuda bilmədiyi üçün də demokratiyaya 

kapitalizmin  ünsürü  kimi  yanaşır.  Onların  fikrincə, 

demokratiya  anarxiya,  özbaşınalıq  deməkdir.  Bütün  bunlar 

sovet nəslinin əksəriyyəti üçün yalnız mənfi amillərdir. 

Ancaq  yeni  nəslin,  yəni  sovet  mühiti  ilə  ya  çox  az 

bağlı  olanlar,  ya  da  ümumiyyətlə  bağlı  olmayanların 

---