MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
88 88 türkçülükdən (Türk birliyi-Turan birliyi) müəyyən qədər uzaqlaşaraq, etnik-milli türkçülüyə meyil göstərdilər. Doğrudur, Ə.Hüseynzadə bu halda da, daha çox Türk birliyi ideyasına sadiq qalmışdır. Ancaq bu, Hüeynzadənin ümumi türkçülükdən yaranmış Azərbaycan türkçülüyünü və onun nəticəsi olan Azər- baycan Cümhuriyyətini qəbul etməsinə heç də əngəl olmamışdır. Hər halda onun Azərbaycan Cümhuriyyəti dövründə qələmə aldığı «Azərbaycanda düşündüklərim» adlı məqaləsi bunun bariz nümunəsidir. Belə ki, 1918-ci ildə Türkiyə hökuməti tərəfindən Ə.Ağaoğlu ilə birlikdə milli dövlət qurulması məsələ- sində Cümhuriyyətin ideoloqları ilə fikir mübadiləsi aparmaq üçün Azərbaycana gələn Ə.Hüseynzadə yazırdı: «Hilali- Əhməriyyənin bayrağı bizimkinin eyni olan fəqət al rəngli milli bayrağında bəyaz hilal qarşısında beş şualı yerinə səkkiz şüualı bir yıldız bulunan məmləkətdən, Qafqasiya Azərbaycanından, Azərbaycan Cümhuriyyətindən, daha doğrusu Qafqasiya Türk dövlətindən bir az bəhs etmək istərəm» [111, 366]. O qeyd edirdi ki, Azərbaycan türk dövlətini çiyin-çiyinə qoruyan Türkiyə və Azərbaycan türkləri bir-birlərini mükəmməl anlayırlar: «…Çünki Azərbaycan avam xalqı ilə Anadolu köylüsünün dili lap
bir-birinin eynidir! Bir-birini anlamayanlarsa rus məktəblərində yetişib lisanları ruslaşmış olan Azərbaycan oxumuşları və İstanbulun seçilmişlər ailəsinə məxsus istilahlar işlədən şəxslərdir» [111, 367]. Azərbaycan və Türkiyə türklərinin bir-birinə qovuşmasını tarixi hadisə, təbii bir cərəyan kimi qəbul edən Hüseynzadənin fikrincə, hər iki türk millətinin bir-birinə qarışması ilə bütün türk milləti müasirləşmiş, güclənmiş və bütövləşmiş olacaqdır. Belə ki, imperializm, nasiyonalizm və sosializm cərəyanlarının faciəli fəaliyyət mərkəzinə çevrilən Azərbaycan, Azərbaycan türkləri bu müxtəlif |