Mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

A’lo navli qaynatilgan kolbasalar. 
Bunday 
kolbasalar a ’lo navli tozalangan mol go‘shtidan, yog‘siz 
cho‘chqa go‘shtidan va cho‘chqaning qattiq yog‘idan 
tayyorlanadi. Ulaming eng asosiylari: lyubitelskaya, 
doktorskaya, krasnodarskaya, shpikachka, stolichnaya, 
belomsskaya deb nomlangan.
I navli qaynatilgan kolbasalar 
- asosan I navli mol 
go‘shtidan tayyorlanadi. Lekin biroz bo‘lsa-da cho‘chqa 
go‘shti va cho‘chqa yog‘i qo‘shiladi. Unga quyidagi 
kolbasalar misol bo‘la oladi: otdelnaya, moskovskaya, 
vetchina-rublennaya, stolovaya kolbasasi, cho‘chqa 
go‘shtidan tayyorlangan kolbasa, tovuq go‘shtidan 
tayyorlangan otdelnaya, g ‘oz va o ‘rdak go‘shtidan 
qilingan kolbasalar misol bo‘ladi.
II 
navli kolbasalarga: 
chaynaya, qo‘y go‘shtidan 
tayyorlangan chaynaya, cho'chqa go‘shtidan tayyor- 
langan kolbasa, zakusochnaya va chesnokovaya kol- 
basalar misol bo‘ladi. Bu navli kobasalarga cho‘chqa 
yog‘i kamroq qo‘shiladi va II navli mol go‘shtidan 
tayyorlanadi.
III 
navli 
kobasalarga: asosan molning kalla 
go'shtidan tayyorlangan - chesnokovaya mol go‘shti 
kolbasasi misol bo‘la oladi. U ingichka burama 
batonlardan iboratdir. Qiymasi to‘q qizil rangda. Unga 
cho‘chqa yog‘i solinmaydi. Bu kolbasadan chesnok hidi 
gurkirab turadi.
Go‘sht nonlari. 
Go‘sht nonlari maxsus qoliplarda 
pishiriladi. Binobarin, ulaming qiymasi ichaklarga 
tiqilmaydi. Pishirilgan go‘sht nonlariga yog‘ va yoki 
tuxumning oqi suriladi. Ular tovalarga solib hamma 
yeri yaltirab qizarguncha qizdiriladi. Sovitilgan go‘sht 
nonlari pergament yoki selofanga o‘ralib, shtamp 
bosiladi, mahsulot nomi va qachon tayyorlanganligi
62
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yozilib etiketka yopishtiriladi. Tashqi ko‘rinishidan 
go‘sht nonlari non buxankasiga o ‘xshaydi.
G o‘sht nonlari a’lo, I va II navlarga bo‘linadi. 
Masalan, «lyubitelskiy», «zakaznoy» deb nomlanuvchi- 
lari a’lo navga; «otdelniy», vetchinali, mol go‘shtidan 
tayyorlangan turlari I navga va «chayniy» go‘sht noni II 
navga kiradi.
G o'sht nonlari asosan qaynatilgan kolbasalar 
tarkibiga qarab tayyorlanadi, shuning uchun qaynatilgan 
kolbasa qanday nomlar bilan atalsa, bular ham shunday 
ataladi.
Sosiska va sardyelkalar. Ular qaynatilgan kolba- 
salaming turlari bo‘lib, ingichka ichakka solinadi. Mol 
va yog‘li cho‘chqa go‘shtidan tayyorlanib, qiyma bo‘tqa 
kabi ezilib aralashtiriladi. So‘ngra qo‘yning ingichka 
ichaklariga (sosiska) yoki cho'chqaning ingichka 
ichaklariga (sardyelka) solinadi. Sosiska o'rtasidan 
bog‘lanmaydi, balki uzunligi 
10-13 sm bo‘lgan 
batonchalar shaklida buralib tayyorlanadi. Sardyelkalar 
esa 7-8 sm uzunlikda batonchalar ko‘rinishida 
bog‘lanadi. Sosiska va sardyelkalar xom ashyo sifatiga 
qarab a ’lo va I navga bo‘linadi.
ATo navli sosiskalar. ATo navli sosiskalarga 
asosan sutli, qaymoqli sosiska, cho‘chqa go‘shti sosis- 
kasi va «lyubitelskaya» sosiskasi kiradi. Sutli sosiska 
a ’lo navli mol go‘shtidan va yogTi cho‘chqa go‘shtidan 
tayyorlanadi. Uning qiymasiga tuxum va qumq sut 
qo‘shiladi. Qiymasi mazali, yumshoq boTadi, lekin 
uzoq vaqt saqlanmaydi.
Cho‘chqa go‘shti sosiskasi yarim yogTi cho‘chqa 
go‘shtidan tayyorlanadi. Cho‘chqa go‘shti sosiskasining 
qiymasi sutli sosiskaning qiymasiga qaraganda oqishroq 
boTadi, cho‘chqa go‘shti mazasi baralla bilinib turadi.
Qaymoqli sosiska buzoq go‘shtidan (30 foiz), 
cho‘chqa go‘shtidan (30 foiz), tayyorlanib, qaymoq
63
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

(40%) qo‘shiladi. Bunday sosiskalar sutli sosiskaga 
qaraganda yo‘g‘onroq, mazali va yoqimli boiadi.
«Lyubitelskaya» sosiskasi, I navli mol go‘shtidan 
va yarim y o g ii cho‘chqa go‘shtidan, cho‘chqa yog‘i 
parchalaridan 
va 
cho‘chqaning kalla 
go‘shtidan 
tayyorlanadi.