Sitoraist duri go’shi on hilol abru,
Zi ruyi husn ba hurshid mezanad pahlu.
Bu baytda misralar bog’lanishi uchun bog’lovchi zarurligini ta’kidlab, Navoiy quyidagi variantni taklif etadi:
Zi ruyi husn duri go’shi on hilol abru,
Sitoraistki, bo moh mezanad pahlu.
Hech shubhasizki, Navoiy taklif etgan variantda bayt misralari o’zaro bog’langanidan tashqari, she’rdagi o’xshatish haqiqatga monand keladi.Riyoziyning variantida yulduz quyosh yonida, Navoiy variantida esa yulduz oyning yonida tasvirlangan. Lekin Riyoziy bu tanqidiy tuzatishni qabul qilmaydi, Navoiy yozadi: “Insof yuzidin kerakki, musallam tutsa erdi, jadal bunyod qildi (asoslamoqchi bo’ldi – S.G’.), faqir soqit bo’ldum. O’z yoronlari talashtilar ham qabul qilmaydi”. Riyoziyning xolis va foydali tanqidga bu xil munosabati uning xarakteridagi takabburlik, manmanlik xususiyati bilan izohlanishi ham mumkin. Har qalay, Navoiy Riyoziy haqidagi ma’lumotlarni uning “mutakabbir va mu’jib kishi” ekanligidan boshlaydi. Bu ma’lumot shundan dalolat beradiki , navoiy ijodkor shaxsiyati bilan u yaratgan asarlar orasida umumiylik, bog’liqlik ko’radi.
Navoiy she’rning g’oyaviy mazmuniga ham, badiiyligiga ham katta e’tibor beradi.U she’rdagi juz’iy nuqsonlarni ham tanqid qiladi.Masalan u shoir Atoiy ijodiga yuksak baho beradi. Lekin uning:
“Ul sanamkim suv yaqosinda paridek o’lturur,
Dostları ilə paylaş: |