Makroiqtisodiyot fanidan ma'ruza matni doc
-chizma. Importtariflarikiritilishinatijalari
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
17.1.-chizma. Importtariflarikiritilishinatijalari Oqibatdaite’molchilarma’lumbiryo’qotishlargaduchkeladilar. Buyo’qotishlargrafikda a,b,c,d sohalarbilanko’rsatilgan. Baholarningko’tarilishiilgariraqobatbardoshbo’lmaganayrimichkiishlabchiqa ruvchilaruchunhamfoydako’ribishlashgaimkonberadi. Umumanshusohadabandmilliyishlabchiqaruvchilarishlabchiqarishhajmini S 1 dan S 2 gaqadaroshiradiva S 2 -S 1 hajmdagimahsulot Pd bahodasotiladi. Shuhajmdagimahsulotniiste’molchilaroshirilgannarxdasotiboladilarvaasohagateng yo’qotishgaduchkeladilar. Ammo, buyo’qotishichkiishlabchiqaruvchilarningo’sganfoydasigaaylanadi. Tarif kiritilishi oqibatida iste’molchilar talabi arzon import tovaridan qimmat ichki tovarga yo’naltiriladi. Iste’molchilarning o’sgan to’lovlari yuqori chegaraviy xarajatga ega, raqobatbardosh bo’lmagan samarasiz ichki ishlab chiqarishni kengayishiga olib keladi. Iste’molchilarning bu yo’qotish v sohasi bilan belgilangan bo’lib tarifning «ishlab chiqarish samarasi» deyiladi va hyech kimning foydasi bilan qoplanmaydi. Iste’molchilarningy o’qotishlari Ishlabchiqaruvch ilarfoydasi Davlat daromadi Jamiy atningsof yo’qot ishi a + b+ c + d -- a -- s = b + a Bojxona tariflarini kirtishni yoqlovchi mutaxassislar fikriga ko’ra import tariflari: • mamlakatda bandlilik darajasi o’sishini ta’minlaydi va yalpi talabni rag’batlantiradi, importning nisbatan cheklanishi natijasida sof eksport o’sadi va joriy operasiyalar bo’yicha to’lov balansi xolati yaxshilanadi; • milliy iqtisodiyotdagi yangi tarmoqlarni himoya qilish uchun zarur; • davlat byudjeti daromadlarini to’ldirish manbai bo’lib xizmat qiladi; PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com • milliy ishlab chiqaruvchilarni demping ko’rinishidagi chet el raqobatidan himoya qiladi; • iqtisodiyot tuzilishini qayta qurishni boshqarish vositasi hisoblanadi va ular yordamida mamlakat iqtisodiyotidagi ilg’or siljishlar rag’batlantiriladi va h.k. Bojxona bojlarini joriy qilishni qo’llovchi fikrlarga aksincha bo’lgan mulohazalar ham mavjud. Chunki sanab o’tilgan natijalarga boshqa usullar bilan kamroq yo’qotishlar hisobiga ham erishsa bo’ladi degan fikrlar ham qaysidir darajada asoslidir. Birinchidan, import tariflari iste’molchilar turmush darajasining pasayishiga olib keladi. Ikkinchidan, import tariflari kiritilishi oqibatida ular vositasida himoya qilinayotgan tarmoqlarda resurslar samarasiz sarflanadi. Uchinchidan, tariflarni kiritish va ular stavkasini belgilash masalasida mamlakat imkoniyatlari xalqaro bitimlar bilan cheklangan. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|