Makroiqtisodiyot

Qisqacha xulosalar
Iqtisodiy o‘sish to‘liq bandlilik sharoitiga mos keluvchi potensial
ishlab chiqarish potensial YaIM hajmining uzoq muddatli ko‘payishi
tendensiyasini anglatadi. U o‘sish ishlab chiqarish natijalari va omillarida
ro‘y beradigan miqdor va sifat o‘zgarishlarini xarakterlaydi.
Iqtisodiy o‘sish real YaIM ning, yoki aholi jon boshiga to‘g‘ri
keladigan real YaIM ni o‘sish sur’ati bilan o‘lchanadi.
Iqtisodiy o‘sish taklif, talab va taqsimot omillari bilan belgilanadi.
Iqtisodiy o‘sishni belgilovchi talab omillariga tabiiy resurslar soni va
sifati, mehnat resurslari soni va sifati, kapital, texnologiya va boshqalar
kiradi.
Bulardan foydalanish usuliga ko‘ra iqtisodiy o‘sish ekstensiv va
intensiv turlarga bo‘linadi. Ishlab chiqarish resurslar miqdorini
o‘zgartirmagan holda o‘ssa, intensiv omillar hisobiga amalga oshgan
hisoblanadi.
Iqtisodiy o‘sish modellari deganda iqtisodiy o‘sishni tahlil qilishda
foydalaniladigan, ularning manbalarini aniqlash va qonuniyatlarini ochib
berishga xizmat qiluvchi modellar tushuniladi.
Keynschilar (Xarrod, Domar) modellarida iqtisodiy o‘sishning asosiy
omil investitsiyalar deb qaraladi. Jamg‘arish normasini ko‘tarish orqali
193
investitsiyalarni ko‘paytirish va ularning samaradorligini oshirish
ihtisodiy o‘sish shartlari deb qaraladi.
Klassik modellarda iqtisodiy o‘sish ishlab chiqarishning barcha
omillariga bog‘liq, mehnat va kapital o‘zaro almashiniladi deb qaraladi.
Shunga ko‘ra kapitalning ma’lum darajasida mehnatning kapital bilan
qurollanganlik darajasi, o‘z navbatida ishlab chiqarish hajmi ham turlicha
bo‘ladi.