Maks Plank. Kvant nazariyasi. Mikrodunyodagi inqilob

U
ν
va elektromagnit maydoni zichligi 
u
ν
orasidagi nisbat 
qaraladi va u quyidagi ifodaga binoan muvozanatda bo„ladi:
Endi ossilyator energiyasi 
U
v
ni chastota va harorat funksiyasi sifatida 
aniqlash talab etiladi. Buning uchun Plank entropiyaning Bolstman taklif qilgan 
ehtimollikka asoslangan izohidan, aniqroq aytsak u sistemaning 
S
entropiyasini 
ehtimollik 
Ω
bilan bog„laydigan tenglama:
dan foydalandi. 
Ω ni hisoblab topishda ossilyatorlarning umumiy energiyasiga ko„ra sistema 
qanday ehtimoliy konfiguratsiyalarga ega bo„lishini bilish darkor. Konfiguratsiyalar 
miqdorini aniqlash uchun, Plank energiyaning ε kattalikka ega bo„lgan diskret 
elementlarga taqsimlanishi haqidagi farazdan foydalandi. Vin siljish qonuni 
bajarilishi uchun Plank mazkur 
energiya elementlari
(u o„zi shunday nomlanish 
bergan) chastota 
n
ga quyidagi formulaga binoan proporsional bo„lishi kerakligini 
aniqlashga majbur bo„ldi:
. 
Ushbu diskret elementlar keyinroq kvantlar degan nomlanish oldi. Yuqorida 
keltirilgan ifoda esa kvant gipotezasi deb atala boshladi. Ifodada h bilan belgilangan 
qiymat – konstanta (doimiy) bo„lib, u 6.62606957(29)∙10−34 
(joul taqsim gers) ga 
teng. U hozirda ilm-fanda Plank doimiysi deb yuritiladi.

---

54 
Termodinamikaning ikkinchi bosh qonuni entropiyadan energiya va harorat 
orasidagi nisbatlarni hisoblash uchun foydalanish imkonini beradi. Qator 
almashtirishlardan keyin Plank quyidagicha ifodaga ega bo„ldi:
Bu Maks Plankning oktyabr oyida taklif qilgan formulasining o„zginasi bo„lib, 
lekin uning yangicha talqini qonunda paydo bo„layotgan ikkita konstantalar