Maks Plank. Kvant nazariyasi. Mikrodunyodagi inqilob

C
va 
a
uchun aniq ifodalarni keltirib chiqarish imkonini beradi. Ularning qiymatlari, ya'ni, 
va 
lar, mazkur ikki konstantalarni boshqa bir fizik doimiular – 
yorug„lik tezligi 
c
va Boltsman doimiysi 
k
bilan aloqadorligini ta‟minlaydi. Entropiya 
ta‟rifidan olingan konstantaning Maks Plank ilmiy ishlarida paydo bo„lishi g„oyat 
muhim ahamiyatga ega. Kitobning so„nggi bobida biz, konstantalarning o„zaro 
nisbatlaridan kelib chiqadiga ba‟zi muhim xulosalar bilan tanishamiz.
Plank isbotlashlarining konseptual elementlarini yana bir bora ko„rib 
chiqamiz: 
-
Elektrodinamika ossilyatorning mexanik energiyasi hamda, energiya 
muvozanatda turadigan elektromagnit maydoni o„rtasidagi munosabatni 
shakllantirish imkonini beradi. Bu munosabat, ossilyatorning qancha energiya 
nurlatsa, o„zi ham shuncha energiya yutadi degan taxminga suyanadi. Ushbu 
munosabat ossilyatorning zaryadi yoki, massasi singari fizik xossalariga 
bog„liq emasligini, lekin, universial konstanta bo„lmish – yorug„lik tezligi 
bilan aloqador ekanini kutish qanaqasiga mumkin edi? Bu Kirxgof qonuniga 
binoan bo„lib, unga ko„ra, bo„shliq nurlanishning spektral taqsimoti, uning 
devorlari tayyorlangan moddaning fizik xossalariga bog„liq bo„lmaydi.
-
Termodinamikaning ikkinchi bosh qonuni ichki energiya va harorat 
o„rtasidagi munosabatni entropiya ifodasi orqali topish imkonini beradi. 
-
Vanihoyat, 
Boltsmanning 
ehtimoliylikka 
asoslangan 
izohiga 
ko„ra, 
ossilyatorlar sistemasining entropiyasini hisoblab chiqarish mumkin.
Bu omillarga qo„shimch aravishda Plank, haqligi empirik yo„l bilan 
isbotlangan kvant gipotezasini ham uyg„unlashtirdi. Shuni ham qayd etamizki, har bir 
ossilyator nurlanish energiyasini 
ν
kattalikka proporsional ravishda yutadi hamda 
nurlantiradi. Ossilyator elektromagnit nurlanishini yutganida yoki, nurlatganida, 
uning energiyasi