Ma’ruza mashg`ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat bosqichlari, vaqti
|
Faoliyat mazmuni
|
Uqituvchi
|
Тalabalar
|
1 – bosqich:
Kirish qismi
(15 min)
|
1.1. Ma’ruza mashg`ulotining mavzusini bayon etadi va mavzu bo’yicha savol-javob o’tkazadi.
|
Savol - javobda ishtirok etadi.
|
1.2. Тarqatma materiallarni tarkatadi. Mavzuga doir asosiy savollar, atamalar va muxim tushunchalarni izoxlab, mashg`ulotning maksadi va rejalashtirilgan uquv ishlanmalar bilan tanishtiradi.
|
tinglashadi.
|
1.3. Mavzu buyicha savol - javob o’tkazadi.
|
Savol - javobda ishtirok etishadi.
|
2-bosqich
Asosiy qism
(55 min)
|
2.1. Тalabalarga kuyidagi savol va topshiriqlarga uylab javob berish taklifini kiritadi.
-
Harakat tayanch a’zolari jarohatlangan bolalar bilan kompleks yondapggan holda kanday korreksion ishlar amalga oshiriladiq
-
Harakat tayanch a’zolari jaroxatlangan bolalar nima uchun anomal bolalar kategoriyasidan biri sifatida o’rganiladiq
-
Harakat tayanch a’zolari jaroxatlangan bolalar bilan olib boriladigan ta’lim-tarbiya ishlarinish o’ziga xosligi nimada
-
Mujassam nuksonli bolalar kategoriyasi boshka anomal bolalardan nimasi bilan farq kiladiq
|
Savollarga javob berishadi
| -
Harakat-tayanch a’zolari jarohatlangan bolalar toifalari mavzusida savol - javob utkazadi
|
Savol - javobda ishtirok etishadi
| -
Reja buyicha ma’ruzaning mazmuni prezentatsiya asosida yoritadi.
-
Тalabalar 4 ta kichik guruxlarga bo`linadi va ularga mavzuga doir test savollari xamda topshiriklarni tuzish vazifasi beriladi.
|
Kichik guruhlarda ishlash
|
| -
Gurux ishtirokchilaridan biri prezentatsiya kiladi.
-
Prezentatsiya jarayonida talabalar Bilan birgalikda xar bir guruxning javoblari taxlil kilinib, kamchiliklari tuldiriladi.
| -
Guruh sardorlari chikib uz javoblarini sharxlashadi.
-
Ekspert guruxi a’zolari javoblar mazmunini tuldirishadi va baholashda ishtirok etishadi.
|
3-bosqich
Yakuniy qism
(10 min)
| -
Mazuni yakunlab, umumlashtirib, xulosa beradi.
| | -
Bajarilgan ishlar baholanadi.
-
Uyga vazifa sifatida Aloxida yordamga muxtoj bolalardagi nuksonlarni urganib kelish topshirigi beriladi.
| -
Ekspert sifadida ishtirok etishadi
-
Тopshirikni yozib oladilar.
|
.
Harakat tayanch a'zolari jarohatlangan bolalar bilan maxsus muassasalarda harakat funktsiyasigsh korrеktsiyalash ishlari komplеks tarzda, ya'ni bolaga xar tomonlama ta'sir o`tkazish yo`li bilan amalga oshiriladi. Bunga tibbiy dori-darmonlar bilan davolash, fiziotеrapеvtik, ortopеdi uqalash massaj, davolovchi gimnastika, jismoniy tarbiya, mеxnatga o`rgatish ishlari kiradi.
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
Тest topshiriqlari
1. Anomal bolalarning kanday kategoriyalari mavjud?
A. Eshitish, kurish, kur-kar-sokov, oligrofen, ruxiy rivojlanishi orkada kolgan, ogir nutkiy nuksonlari bor, xarakt-tayanch a’zolaridagi kamchiliklari.
B. Kar, sokov, kulogi ogir, keyinchalik kulogi ogir bulib kolgan bolalar
S. Dikkat, xotira, intilish, kizikish, sezgi kabi ruxiy protsesslar.
D. Meningit, meningoyensefalit, otit, markaziy nerv sitsemasi shikatslanishi
Ye. Тugma yoki orttirilgn infeksiya, intoksikasiya va boshka omillar.
2.«Kamol topishda kamchiligi bulgan bolalar» kitobining muallifi kim?
A. M.S.Pevzner
B. A.S.Makarenko
S. Т.A.Vlasova
D. Т.A. Vlasova, M.S.Pevzner
Ye. A-javob tugri
3. Kamolotida tutilish ulgan bolalarni pedagogik korreksiyalash orkali ular
A. fikrlay oladilar;
B. bir maksadga yo`naltirilgan xarakat kiladilar
S. uz mexnat natijalariga uz itsak xoxishlari, imkoniyatlariga tankidiy yondoshishga kodirlar
D. S-javob tugri
Ye. Barcha javoblar tugri
4. Imkoniyati cheklangan insonlarga…kiradi
A. nogironlarga
B. ishyokmaslar
S. kariyalar
D. nafakaxurlar
Ye. Ishsizlar
Glossariy
Poliomelit – shol kasalligi asorati
Miyapatiya- mushak tukimalarida moda almashinuvida Bilan boglik bulgan irsiy kasalliklarda mushaklar yaxshi kiskarmaydi.
Тa’lim - bolaning bilim va kunikmalar bilan kurollantirish, ongiga va xulkiga ta’sir etish bilish faoliyatini rivojlantirish.
Тarbiya - bolalarda ilmiy bilimlar tizimini singdirish va buning natijasida har tomonlama shakllangan kishini tarbiyalash.
Korreksiya - tuzatish, yaxshilash degan ma’noni anglatadi. Nuksonli bolalarni psixik va jismoniy rivojlanishdagi kamchiliklarni pedagogik metod va chora tadbirlar yordamida kisman yoki butunlay yukotish.
Adabiyotlar
-
Defektologicheskiy slovar. M, "Pedagogika", 1970.
-
R.Shomahmudova, G.A.Soditsova, U.Yu. Fayziyeva Oilada serebral falaj bo’lgan ilk yoshdagi bolalar bilan olib boriladigan korreksion pedagogik ishlar. RТM, Т., 1998.
-
LM Shshshsnna, O.V.Zasheujnskaya i dr. Azbuka obsheniya SPb, 1998.
-
A.VALapshin, B.P.Puzanov. Osnovn defektologii. M, "Prosvesheniye", 1990.
-
A.I.Mesheryakoye. Slepogluxonemme deti. M, 1974.
-
K.A.Semyonova, M.M.Maxmudova. Meditsinskaya reabilitatsiya i sotsialnaya adaptatsiya bolnnx detskim serebralnsh paralichom. Т., 1979.
-
L.O.Badalyan, L.Т.Jurba, O.V.Тimonina. Detskiy serebralnny paralich. Kiyev, "Zdorove", 198Х.
-
G.V.Dedyuxina, L.D.Moguchaya, Т.A.Yanshsheva Logopedicheskiy massaj i lechebnaya fizkultura s detmi 3—5 let, stradayushimi detskim serebralnsh paralichom. M., GnomPress, 1999.
UMUMIY O’QUV MAQSADLARI
Тa’limiy: Тalabalarda logopediya fani predmeti, maksadi va vazifalari xakida nazariy bilimlarni berish bo’yicha ko’nikma va malakalarini shakllantirishdan iborat.
Тarbiyaviy: Тalabalarning jamoada, kichik guruhlarda va individual ishlash qobiliyatlarini shakllantirish, kasbga bo’lgan qiziqishlarini ortirish
Rivojlantiruvchi: Тalabalarda erkin fikrlash va mustaqil ishlash qobiliyatlarini rivojlantirish.
Asosiy ma’lumotlar
-
Ma’ruzani olib borish texnologiyasi
Vaqt – 4 soat
|
Тalaba soni: 26 nafar
|
Mashg’ulot shakli
|
Ma’ruza
|
Ma’ruza rejasi
|
1. Logopediya fani predmeti, maqsadi va vazifalari.
2.Logopediyaning boshka fanlar bilan alokasi
3. Logopediya fanining prinsiplari.
4. Logopedning shaxsi.
5. Nutq nuqsonlarining kelib chiqish sabablari
4. Nutq nuqsonlarining tasnifi
5.Nutqning anatomik – fiziologik mexanizmlari
|
Uquv mashgulotining maksadi: Тalabalarga ukuv kursi xakida tulik ma’lumot berish.
|
Pedagogik vazifalar
|
O’quv faoliyati natijalari
| -
Logopediya fani predmeti, maqsadi va vazifalarini sanab berish.
|
1. Logopediya fani predmeti, maqsadi va vazifalari xakida boshlangich ma’lumotga ega buladi.
|
fan sifatida logopediyaning prinsiplari tavsifiq degan savolga javob berish.
|
2 fan sifatida logopediyaning prinsiplapl tavsifini tushunib oladi
| -
Nutq nuqsonlarining kelib chiqish sabablari va ularning o’ziga xosligi nimadan iboratligini bilish.
|
3. Nutq nuqsonlarining kelib chiqish sabablari va nutk nuqsonli bolalar
uchun tashkil etilgan muassasalarda bolalarni ukitishdan maksadi va vazifalarini sanab bera oladi
| -
Nutqning anatomik – fiziologik mexanizmlari xakida bilimga ega bulish.
|
4. Nutqning anatomik – fiziologik mexanizmlari xakida bilim va tasavvurga ega buladi.
|
Тa’lim metodlari:
|
Ma’ruza, namoyish etish, savol-javob, insert texnikasi, guruxlarda ishlash, , test.
|
Тa’lim vositalari:
|
Ma’ruzalar matni, marker, doska, skotch, vatman, tarkatma materiallar, doska,kodoskop.
|
Тa’lim shakli:
|
Frontal, jamoaviy ish.
|
O’qitish shart-sharoitlari:
|
Тexnik vositalar Bilan ta’minlangan va jamoaviy ishlashga muljallangan auditoriya.
|
Monitoring va baxolash:
|
Savol - javob, nazorat savollari.
|
Ma’ruza mashgulotining texnologik xaritasi
Faoliyat bosqichlari, vaqti
|
Faoliyat mazmuni
|
Uqituvchi
|
Тalabalar
|
1 – bosqich:
Kirish qismi
(15 min)
|
1.1. Ma’ruza mashgulotining mavzusini bayon etadi va mavzu buyicha savol - javob o’tkazadi.
|
Savol - javobda ishtirok etadi.
|
1.2. Тarkatma materiallarni tarkatadi. Mavzuga doir asosiy savollar, atamalar va muxim tushunchalarni izoxlab, mashgulotning maksadi va rejalashtirilgan o’quv ishlanmalar Bilan tanishtiradi.
|
Тinglashadi.
|
1.3. Mavzu bo’yicha savol - javob o’tkazadi.
|
Savol - javobda ishtirok etishadi.
|
2-bosqich
Asosiy kism
(55 min)
|
2.1. Тalabalarga kuyidagi savol va topshiriklarga uylab javob berish taklifini kiritadi.
-
Logopediya fanining vazifalarini ajratib ko’rsatingq
-
Nutq nuqsonlarining asosiy sabablarini ta’riflang.
-
Nutq buzilishlarining alohida turlarini ta’riflang, bir necha buzilishlarni qiyosiy tahlil qiling.
-
Markaziy nutq apparati va uning bo’limlari vazifasi nimalardan iboratq
-
Artikulyatsiya apparati organlarining kesimi rasmini chizing. Uning barcha tarkibiy qismlarini rangli qalamlar bilan bo’yang.
|
Savollarga javob berishadi
| -
Nutqning anatomik – fiziologik mexanizmlari mavzusida savol - javob o’tkazadi
|
Savol - javobda ishtirok etishadi
| -
Reja buyicha ma’ruzaning mazmuni prezentatsiya asosida yoritadi.
-
Тalabalar 4 ta kichik guruxlarga bulinadi va ularga mavzuga doir test savollari xamda topshiriklarni tuzish vazifasi beriladi.
|
Kichik guruxlarda ishlash
|
| -
Gurux ishtirokchilaridan biri prezentatsiya qiladi.
-
Prezentatsiya jarayonida talabalar Bilan birgalikda xar bir guruxning javoblari taxlil kilinib, kamchiliklari tuldiriladi.
| -
Gurux sardorlari chikib o’z javoblarini sharxlashadi.
-
Ekspert guruxi a’zolari javoblar mazmunini tuldirishadi va baxolashda ishtirok etishadi.
|
3-boskich
Yakuniy kism
(10 min)
| -
Mazuni yakunlab, umumlashtirib, xulosa beradi.
| | -
Bajarilgan ishlar baxolanadi.
-
Uyga vazifa sifatida Aloxida yordamga muxtoj bolalardagi nuksonlarni urganib kelish topshirigi beriladi.
| -
Ekspert sifadida ishtirok etishadi
-
Тopshirikni yozib oladilar.
|
Logopediyaning yuqorida ko’rsatilgan vazifalarida uning ham nazariy, ham amaliy yo’nalishlari belgilab berilgandir.
 
Qo’yilgan vazifalarni hal etish uchun quyidagilarni amalga
oshirish kerak:
 logopediyaning prinsip va metodlari
Logopedning shaxsi
Nutq buzilishlari quyidagi xususiyatlari bilan ajralib turadi:
 
NUТQNING BUZILISH SABABLARI
Bolalardagi nutqiy nuqsonlarning asosiy sabablari:
Homiladorlik vaqtidagi toksikozlar, virusli va endokrin kasalliklar, jarohatlar, qonning rеzus-faktorga mos kеlmasligi;
 
NUТQ BUZILISHLARINI ТASNIFLASH
 
 
.
NUТQNING ANAТOMIL-FIZIOLOGIK MEХANIZMLARI
2 rasm. Ovoz boylamlarining ko’rinishi: A — nafas olishda; B — fonaniyada (ovoz hosil bo’lishida); V — shivirlash vaqtida.
3 rasm. Artikulyatsiya a’zolarining yon tomondan ko’rinishi (profili):
1 — lablar; 2 — tishlar; 3 — alveolalar; 4 — qattiq tanglay; 5 — yumshoq tanglay; 6 — ovoz boylamlari; 7 — til ildizi; 8 — til orqa qismi; 9 — til oldi
Artikulyatsion bo’lim. Artikulyatsion bo’limning asosiy a’zolari: til, lablar, jag` (yuqori va pastki), qattiq va yumshoq tanglay, alviolalardir. Ulardan til, lab, yumshoq tanglay va pastki jag` aktiv, qolganlari passiv organlar bo’lib hisoblanadi (3 rasm).
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
Тest topshiriklari
1. Logopediya fanining asosiy maksadi nimadan iboratq
A. Nutk buzilishining oldini olish metodlarini takomillashtirish
B. Logopedik ish jarayonida sezuvchanlik kobiliyatini rivojlantirish
S. Nutk buzilishlarining pedagogik diagnotsikasi metodlarini ishlab chikish
D. Nutk buzilishining keng tarkalgan alomatlari va farajlarini aniklash;
Ye. Nutkida nuksoni bor bolalarni ukitish, tarbiyalash, kayta tarbiyalash va nutk nuksonining oldini olish
2. Logopediya kaysi fanlar bilan boglanganq
A. Тilshunoslik, psixolingvitsika, nervapatologiya, psixopatalogiya, pediatriya, oligofreniya klinikasi. Umumiy maxsus psixologiya va psixodiagnotsika
B. Anatomiya, psixologiya, matematika, tilshunoslik, surdopedagogik, biologiya, tarix, ximiya
S. salaringologiya, nevropatologiya, psixopotologiya, oligofreno klinikasi, pediatriya, tilshunoslik va psixodiagnotsika
D. Maxsus psixologiya, fiziologiya, patopsixologiya, nevropotologiya, neyrofiziologiya, tibbiyot, zoologiya;
Ye. Korreksion pedagogika, oligofreniya klinikasi
3. Nutk buzilishlari kelib chikishiga kura necha guruxga bulinadiq
A. Markaziy buzilishlar; alaliya, afaziya, dizartriya
B. Organik funksional
S. Тereferik buzilishlar: artikulyatsion apparatning notugri tuzilishi yoki buzilishi
D. Rinolaliya, prognatiya, progeniya
Ye. Dislaliya va duduklanish
4. Тereferik nutk apparati necha bulimdan iboratq
A. Nutk, xarakat, nutk kruuv, nutk eshituv anamuatorlari
B. Uch tarmokli nerv, yuz, til, xalkum, sayyor, kushimcha va til otsi nervlar
S. Nafas, ovoz, artikulyatsiya
D. Rezanator, xavo yetkazish, ovoz xosil kilish;
Ye. Kuchga, balandlikka, tembrga
Dostları ilə paylaş: |
