Maktabgacha ta’lim yo’nalishi 2-bosqich talabalari uchun mo’ljallangan

O’zbekiston Respublikasi

oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
Termiz davlat universiteti

Pedagogika fakulteti

Maktabgacha ta’lim kafedrasi

KORREKSION PEDAGOGIKA VA LOGOPEDIYA fanidan Ma’ruzalar MATNI

(Maktabgacha ta’lim yo’nalishi 2-bosqich talabalari uchun mo’ljallangan)

Т А + Р И З

З.Т. Хасанованинг 5141700- Мактабгача таълим йыналиши 1-курс талабалари учун «Коррекцион педагогика ва логопедия» фанидан.

Ызбекистон Республикаси Олий ва ырта махсус таълим вазирлигининг 2005-йил 30- сенбябрдаги № 217 сонли буйру\и билан тасди=ланган олий таълим муассасаларида талабалар билимини бащолашнинг рейтинг тизими ты\рисидаги мува==ат НИЗОМ асосида тузган бащолаш мезонларидан берилган ЖБ, ОБ, ЯБ лар учун тузилган савол ва топшири=лар, щамда муста=ил бажариш учун берилган топшири=лар шу курснинг материали, яъни ишчи ы=ув дастурига мос щолда тузилган.

Шунингдек, НИЗОМ талаби асосида ЖБ га 50 балл, ОБ га 35 балл ва ЯБ га 15 балл ажратилган былиб, щар бир турни ытказиш учун саволлар ва вариантлар намуналари келтирилган ва щар савол баллар билан бащоланган.

5141700-Мактабгача таълим йыналиши 1-курс талабалари учун «Коррекцион педагогика ва логопедия» фанидан Ызбекистон Республикаси Олий ва Ырта махсус таълим вазирлигининг 2005 йил 30- сентябрдаги № 217-сонли буйру\и билан тасди=ланган олий таълим муассасаларида талабалар билимини бащолашнинг рейтинг тизими ты\рисидаги мува==ат НИЗОМ аксосида баощолаш мезони талабга тыла жавоб беради ва ундан талабалар билимини бащолашда фойдаланса былади.

Та=ризчилар: доц. Жыра=улов С.+.

п.ф.н. Щайдаров Т.Х.




Termiz-2013

Maktabgacha ta’lim kafedrasining “28” avgust 2013- yil № 1 - sonli yig’ilishida muxokama qilindi va foydalanish uchun tavsiya etildi.

Maktabgacha ta’lim kafedrasi mudiri dots.M.O Norbosheva.

Tuzuvchi: katta o’qituvchi Z.Xasanova

Taqrizchilar: dots. M.O. Norbosheva

p.f.n: A. Raxmatullayev

ANNOTATSIYA

«Korreksion pedagogika va logopediya » bakalavriat yo‘nalishi: 5111800 – Maktabgacha ta’lim yo’nalishi talabalari uchun ma’ruza matni sifatida yaratilgan. Ushbu yo‘nalishning o‘quv rejasida xuddi shu nomli kurs mavjud.

Mazkur ma’ruza matnda jismoniy yoki ruxiy rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalarning psixofiziologik rivojlanish xususiyatlari, ulardagi nuqsonlarning kelib chiqish sabablari, turlari ko‘rib chiqilgan. Maktabgacha yoshdagi rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalarga differensial va integratsiyalashgan, inklyuziv ta’limni tashkil etish yo‘l, usul hamda tashkiliy formalari bayon etilgan.

Ushbu ma’ruza matni Maktabgacha ta’lim yo‘nalishi talabalari uchun mo‘ljallangan. Undan kasb-xunarga yo‘naltiruvchi tashxis markazi xodimlari, pedagogik kasb-hunar kolleji talabalari, maktabgacha tarbiya muassasalari xodimlari va defektologlar xam foydalana olishlari mumkin.
Tuzuvchi: k.o’q. Xasanova Z.T.
Taqrizchilar: dots. M.Norbosheva M.O.

p.f.n. A.Rahmatullayev

Kirish
O‘zbekiston Respublikasi davlat ta’lim standartida «Maktabgacha yoshdagi va maktab yoshidagi bolalar ta’limiga qo‘llanadigan davlat talablari» mavjud.

Shu talablar asosida "Uchinchi ming yillikni bolasi" nomidagi bolalarni rivojlantirish va maktabga tayyorlash tayanch dasturi tuzilgan. Ushbu hujjat "Ta’lim to’g’risida"gi Qonun, "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" hamda "Sog’lom avlod" Davlat dasturini hayotga tatbiq etishga yo’naltirilgan.

Mustaqillikka erishgan hozirgi davrning muhim hususiyatlaridan biri, bozor munosabatlari shakllanayotgan mazkur jarayonga mos keladigan, yangicha fikrlovchi yoshlarni tarbiyalashdan iborat. I.A.Karimov ta’kidlaganidek, "fikrlash, ishlash va yashash madaniyatiga ega bo’lgan mustaqil shaxsni voyaga yetkazishimiz zarur".

O‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonuni va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» talablari asosida maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim-tarbiya berishning asosiy maqsadi yosh avlodni istiqlol g‘oyalari asosida sog‘lom, har tomonlama rivojlangan shaxs sifatida tarbiyalash va maktab ta’limiga tayyorlashdan iboratdir.

Biroq, maktabgacha yoshdagi bolalar orasida jismoniy yoki psixik rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalar ham uchrab turadi. Turli sabablarga ko‘ra ko‘zi ojiz, kar yoki zaif eshituvchi bo‘lib qolgan va boshqa toifadagi alohida yordamga muxtoj bolalar maktabgacha tarbiya muassasalariga hamma qatori qatnab, ta’lim-tarbiya jarayoniga jalb etilishlari kerak.

Maktabgacha tarbiya muassasalari bolalarni jismoniy, aqliy va ma’naviy jihatdan rivojlantirib, ularning tug‘ma layoqati, qiziqishi, ehtiyoji va imkoniyatlarini hisobga olgan olda, milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida muntazam ta’lim olishga (maktabga) tayyorlashi lozim. Buning uchun har bir tarbiyachi bolaning rivojlanishida qanday nuqsonlar bo‘lishi mumkin, ularning turlari, kelib chiqish sabablari kabi va boshqa ma’lumotlarga ega bo‘lishlari kerak. Shuni hisobga olib, Maktabgacha ta’lim yo‘nalishidagi bakalavriat o‘quv rejasiga «Korreksion pedagogika va logopediya fani kiritilgan».

Mazkur ma’ruzalar matnining maqsadi pedagogika oliy o‘quv yurtlarida «Korreksion pedagogika va logopediya» kursini talabalarga chuqur o‘rganishga yordam berish, ma’ruzalar matni ikki qismdan iborat bo‘lib, birinchi qismida korreksion pedagogika fanining maqsad va vazifalari, alohida yordamga muxtoj bolalar ta’rifi berilgan bo‘lsa, ikkinchi qismda logopediya fanidan maktabgacha yoshdagi bolalarda ko‘plab uchraydigan nutqiy nuqsonlar va ularni bartaraf etish yo‘llari yoritilgan.

UMUMIY O’QUV MAQSADLARI

Ta'limiy: Talabalarda korreksion pedagogika fani, uning predmeti, maksadi, vazifalari, metodlari va usullari xakida nazariy bilimlarni berish byicha ko’nikma va malakalarini shakllantirishdan iborat.

Tarbiyaviy: Talabalarning jamoada, kichik guruqlarda va individual ishlash qobiliyatlarini shakllantirish, kasbga bo’lgan qiziqishlarini ortirish

Rivojlantiruvchi: Talabalarda erkin fikrlash va mustaqil ishlash qobiliyatlarini rivojlantirish.



Asosiy ma'lumotlar

Ma'ruzani olib borish texnologiyasi

Vaqt – 2 soat	Talaba soni: 26 nafar
Mashg’ulot shakli	Ma'ruza
Ma'ruza rejasi	1. Korreksion Pedagogika fani, uning predmeti, maksadi, vazifalari 2.Aloxida yordamga muxtoj bolalardagi nuksonlarni oldini olish, bartaraf etish, korrektsiyalash, kompensatsiyalash 3. Inklyuziv ta'lim, ijtimoiy adabtatsiya, reablitatsiya ishlari.
O’quv mashg’ulotining maqsadi: Talabalarga o’quv kursi haqida to’liq ma'lumot berish.
Pedagogik vazifalar	O’quv faoliyati natijalari
Korreksion pedagogika fani nimani o’rganadi degan savolga javob berish.	Korreksion pedagogika fani xaqida boshlangich ma'lumotga ega bo’ladi.
Korreksion pedagogika fanining predmeti nimani o’rganadi degan savolga javob berish.	Korreksion pedagogika fanining predmetini tushunib oladi
Korreksion pedagogika fanining maqsadi va vazifalari nimadan iboratligini bilish.	Korreksion pedagogika fanining maqsadi va vazifalarini sanab bera oladi
Maxsus yordamga muxtoj bolalardagi nuksonlarni oldini olish, bartaraf etish, korrektsiyalash, kompensatsiyalash xaqida bilimga ega bulish.	Maxsus yordamga muxtoj bolalardagi nuksonlarni oldini olish, bartaraf etish, korrektsiyalash, kompensatsiyalash xaqida bilim va tasavvurga ega buladi.
Inklyuziv ta'lim, ijtimoiy adaptatsiya, reablitatsiya ishlari xaqida ko’nikma xosil kilish	Inklyuziv ta'lim, ijtimoiy adabtatsiya, reablitatsiya ishlarining uzaro farqini ajratish imkoniyatiga ega bo’ladi.
Ta'lim metodlari:	Ma'ruza, namoyish etish, savol-javob, guruhlarda ishlash, test.
Ta'lim vositalari:	Ma'ruzalar matni, marker, doska, skotch, vatman, tarkatma materiallar, doska
Ta'lim shakli:	Frontal, jamoaviy ish.
O’qitish shart-sharoitlari:	Texnik vositalar bilan ta'minlangan va jamoaviy ishlashga mo’ljallangan auditoriya.
Monitoring va baxolash:	Nazorat savollari.

Ma'ruza mashgulotining texnologik xaritasi

Faoliyat bosqichlari, vakti	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi	Talabalar
1 – bosqich: Kirish qism (15 min)	1.1.Ma'ruza mashgulotining mavzusini bayon etadi va mavzu bo’yicha savol–javob o’tkazadi.	Savol – javobda ishtirok etadi.
	1.2.Tarkatma materiallarni tarkatadi. Mavzuga doir asosiy savollar, atamalar va muxim tushunchalarni izoxlab, mashgulotning maksadi va rejalashtirilgan o’quv ishlanmalar bilan tanishtiradi.	Tinglashadi.
	1.3.Mavzu buyicha savol – javob o’tkazadi.	Savol – javobda ishtirok etishadi.
2-bosqich Asosiy qism (55 min)	2.1. Talabalarga quyidagi savol va topshiriqlarga o’lab javob berish taklifini kiritadi. Nima sababdan korreksion pedagogika fanining muammolari kupayib bormokdaq Korreksion pedagogikaning kaysi soxalari buyicha nuksonlar soni ortib bormokdaq Rivojlanishida nuqsoni bo’lgan bolaga psixologik-pedagogik tavsiya berish mumkinmiq Rivojlanishida nuqsoni bo’lgan bolalarni o’qitish va tarbiyalash mumkinmiq	Savollarga javob berishadi
	Korreksion pedagogika fanining muammolari mavzusida savol-javob utkazadi	Savol – javobda ishtirok etishadi
	Reja buyicha ma'ruzaning mazmuni prezentatsiya asosida yoritadi. Talabalar 4 ta kichik guruxlarga bulinadi va ularga mavzuga doir test savollari xamda topshiriklarni tuzish vazifasi beriladi.
	Gurux ishtirokchilaridan biri prezentatsiya kiladi. Prezentatsiya jarayonida talabalar Bilan birgalikda xar bir guruxning javoblari tahlil kilinib, kamchiliklari tuldiriladi	Gurux sardorlari chikib uz javoblarini sharxlashadi. Ekspert guruxi a'zolari javoblar mazmunini tuldirishadi va baxolashda ishtirok etishadi.
3-boskich Yakuniy qism (10 min)	Mazuni yakunlab, umumlashtirib, xulosa beradi.	Xulosa yozib boriladi
	Bajarilgan ishlar baxolanadi. Uyga vazifa sifatida Aloxida yordamga muxtoj bolalardagi nuqsonlarni o’rganib kelish topshirigi beriladi.	Ekspert sifadida ishtirok etishadi Topshiriqni yozib oladilar.

Korrektsion pedagogika fanining mavzu bahsi anomal maxsus yordamga muhtoj bolalardir.









Мahsus yordamga muqtoj anomal bolalar toifalari

Inklyuziv ta'lim ijtimoiy adaptatsiya, reablitatsiya ishlari.

Rivojlangan mamlakatlarda "Maxsus ta'lim zaruriyati" nomli xujjatga javoban SVR —Reabilitatsiya tashkiloti tashkil etildi. Tashkilot nogironlar jamiyati, nogironlar oilalari, Soqliqni saqlash vazirligi, Ijtimoiy ta'minot vazirligi qamda kasaba uyushmalarining vakillarini o’z ichiga qamrab olgan. Uning asosiy maqsadi — jismoniy yoki psixik rivojlanishida nuqsoni bo’lgan bolalarni qimoyalash, huquqlarini tiklash, vakolat berish, ta'limtarbiya tizimini shakllantirish, jamiyat va raqbariyat diqqatini bu narsaga jalb etishdir.

Integral — mujassam, ajratib bo’lmaydigan kism degan ma'noni bildiradi. qar bir bola ta'limga jalb etilishi lozim. Integratsiyalashgan jamiyatda barcha teng xukukka ega, bu yaxlit jamiyatdir. Inklyuziv ta'lim tufayli jamiyat integratsiyalashgan jamiyatga aylanadi. 2001 yilda YUNESKO "qamma uchun ta'lim" dasturini qabul qiladi. O’zbekiston Respublikasi ushbu dasturga imzo chekdi. Keng miqyosda "hamma uchun ta'lim"(Obuchenie dlya vsex) joriy etilishi YUNESKO tomonidan boshlab yuborildi.


Nazorat uchun savol va topshiriqlar













Тest topshiriklari
1. Korrektsion pedagogika asoslari fanining predmeti nimadan iborat
A. Korrektsion pedagogika-jismoniy va ruxiy kamchiliklari bor bolalarning psixofiziologik rivojlanishidagi xususiyatlarni urganadi

B. Korrektsion pedagogika fani anomal bolalar uchun differentsial ta'limni tashxis etadi, ularning ta'lim-tarbiyasi bilan shugullanadi

S. Korrektsion pedagogika masalalarini ishlab chikishda asos buladigan eng muxim metodologik printsip tarakkiyot printsipidir.

D.Anomaliyalarning kelib chikishi sabablarini, turlarini, anomal bolalarning psixofiziologik rivojlanishdagi xususiyatlarini urganish, shular asosida, differentsial ta'limni tashkil etish, ularning ta'lim-tarbiyasi bilan shugullanadi.

Ye. Korrektsion pedagogika fani ogir nutk nuksonlarini urganish, oldini olish, bartaraf etish yullari usullarini urganadi.

2. Anomal bolalarning kanday kategoriyalari mavjudq

A. Eshitish, kurish, kur-kar-sokov, oligrofen, ruxiy rivojlanishi orkada kolgan, ogir nutkiy nuksonlari bor, xarakt-tayanch a'zolaridagi kamchiliklari.

B. Kar, sokov, kulogi ogir, keyinchalik kulogi ogir bulib kolgan bolalar

S. Dikkat, xotira, intilish, kizikish, sezgi kabi ruxiy protsesslar.

D. Meningit, meningoentsefalit, otit, markaziy nerv sitsemasi shikatslanishi

Ye. Tugma yoki orttirilgn infektsiya, intoksikasiya va boshka omillar.

3. Korrektsion pedagogika fanining kanday tarmoklarini bilasizq

A.Surdopedagogika, tiflopedagogika, oligofreno, pedagogika, logopediya

B. Tiflopedagogika, pedagogika, anatomiya, maxsus pedagogik

S. Oligofrenopedagogika, pedagogika tarixi, nevropatologiya

D. Anatomiya, psixopatologiya, pedagogika tarixi, surdopedagogika

Ye. Maxsus psixologiya va psixodiagnotsika, logopediya, umumiy fiziologiya

4. Korrektsion pedagogika fani kaysi fanlar bilan uzviy alokadaq

A. Logopediya, tilshunoslik, anatomiya, nevropatologiya, ummuiy fiziologiya

B. Otalaringologiya, nevropatalogiya, psixopatologiya, pediatriya, umumiy maxsus psixologiya va psixodiagnotsika

S. Psixopatologiya, tibbiyot fanlari, tilshunoslik va psixolingvitsika, maxsus psixologiya va psixodiagnotsika

D. Biologiya, anatomiya, oligofreno, pedagogika, tiflopedagogika

Ye. Logopediya, psixolingvitsika, biologiya, psixopatologiya

Glossariy

Korrektsion pedagogika fanining rivojlanishi natijasida undan quyidagi tarmoqlar mustaqil fan sifatida ajralib chiqdi:

Surdopedagogika (lotincha surdus — kar, gung so’zidan olingan) — eshitish qobiliyati zaif bolalarning ta'limtarbiyasi bilan shugullanadigan fan;

Tiflopedagogika (yunoncha tiflos ko’r, so’qir so’zidan olingan) — ko’rish qobiliyati zaif bolalarning ta'limtarbiyasi bilan shuqullanadigan fan;

Oligofrenopedagogika (yunoncha oligos — kam, fren — aql so’zlaridan olingan) — aqliy tomondan zaif bolalarning ta'limtarbiyasi bilan shuqullanadigan fan; logopediya (yunoncha logos — so’z, padeo — tarbiya so’zlaridan olingan) — oqir nutq nuqsonlarini o’rganish, oldini olish, bartaraf etish yo’llari, usullarini o’rganadigan fan.

Integral — mujassam, ajratib bo’lmaydigan kism degan ma'noni bildiradi.
Adabiyotlar

1. 
   Salamanskaya deklaratsiya. Ispaniya, 1994.
   
2. 
   Bola qukuqlari to’qrisida Konventsiya. O’zbekiston bolalar jamqarmasi.
   
3. 
   T. A. Vlasova, M. S. Pevzner. Kamol topishda kamchiliklari bo’lgan bolalar xakida. T., «O’qituvchi», 1976.
   
4. 
   Defektologicheskiy slovar. APN ITTIFOq, NIID, Pedagogika, 1970.
   
5. 
   N. Kobernik, V. N. Sinev. Vvedenie v spetsialnost korrektsion pedagogika. Kiev. Glavnoe izdatelstvo ob'edineniya "Vusshaya shkola", 1984.
   
6. 
   L. Mo’minova, M. qaqramonova. Logopediya terminlarining ruschao’zbekcha izoqli luqati. Toshkent, "O’qituvchi", 1988.
   
7. 
   K. K. Mamedov, q.B. Shoumarov, V. P. Podobed. Psixik rivojlanishi sustlashgan bolalar qaqida. T., 1993.
   
8. 
   V.S.Raqmonova. Korrektsion pedagogika va logopediya asoslari. T., 1991.
   
9. 
   B. Shoumarov va boshqalar. 1001 savolga psixologning 1001 javobi. T., "Meqnat", 2000.
   

UMUMIY O’QUV MAQSADLARI

Ta'limiy: Talabalarda aloida yordamga muxtoj bolalar toifalari haqida nazariy bilimlarni berish bo’yicha ko’nikma va malakalarini shakllantirishdan iborat.

Tarbiyaviy: Talabalarning jamoada, kichik guruhlarda va individual ishlash qobiliyatlarini shakllantirish, kasbga bo’lgan ishlarini ortirish

Rivojlantiruvchi: Talabalarda erkin fikrlash va mustaqil ishlash qobiliyatlarini rivojlantirish.


Asosiy ma lumotlar

Ko’rish analizatori yordamida dunyoni idrok etish bolaning Psixik rivojlanishida muhim ahamiyatga ega Tevarak- atrof haqidagi eng kuchli taassurotlar ko’z bilan idrok etiladi. Bola ko’rish qobiliyati orqali narsalarning rangi, shakli, hajmi, harakati, uzoq yaqinligi, fazodagi o’rni asosida tasavvurga ega bo’ladi.

Ma'lumki, ko’rish analizatori nurlarni qabul qiluvchi qism—ko’z olmasi (soqqasi) va uning yordamchi apparatidan ko’zga tushgan tasvirni avval po’stloq osti markazlariga, keyin esa oliy ko’ruv markazlari joylashgan katta miya po’stlogiga (ensa bo’laklariga) yetkazib beradigan o’tkazuvchi yo’llardan tashkil topgan. Ana shu analizatorning har qanday qismlaridaga o’zgarishlar bolaning ko’rish qobiliyatiga albatta ta'sir ko’rsatadi.

1. 
   Ma'ruzani olib borish texnologiyasi
   

Vaqt – 2 soat	Talaba soni: 26 nafar
Mashg`ulot shakli	Ma`ruza
Maruza rejasi	Sensor nuqsonli bolalar Ko’r va zaif ko’ruvchi bolalar Kar, zaif eshituvchi, keyinchalik zaif eshituvchi bo’lib qolgan bolalar. Oligofren bolalar ularning tavsifi. Тug`ma va ortirilgan oligofreniya.
Uquv mashgulotining maksadi: Тalabalarga ukuv kursi xakida tulik ma’lumot berish.
Pedagogik vazifalar	Uquv faoliyati natijalari
Sensor nuqsonli bolalarga kaysi kategoriya mansub degan savolga javob berish.	Sensor nuqsonli bolalar haqida boshlang’ich ma’lumotga ega bo’ladi.
Ko’rishga aloqador nuksonlar kelib chiqish sabablariq degan savolga javob berish.	Ko’rishga aloqador nuqsonlar kelib chiqish sabablarini tushunib oladi
Kar, zaif eshituvchi, keyinchalik zaif eshituvchi bo’lib qolgan bolalarni ukitishdan maksad nimadan iboratligini bilish.	Kar, zaif eshituvchi, keyinchalik zaif eshituvchi bo’lib qolgan bolalarni ukitishdan maksadi va vazifalarini sanab bera oladi
Oligofren bolalar ularning tavsifi xakida bilimga ega bulish.	Oligofren bolalardagi nuksonlarni oldini olish, bartaraf etish, korreksiyalash, kompensatsiyalash xakida bilim va tasavvurga ega buladi.
Ko’zi ojiz bolalar uchun O’zbekistonda kanday muassasalar tashkil etilganligi xakida tushuncha xosil kilish	Ko’zi ojiz bolalar uchun inklyuziv ta’lim, ijtimoiy adabtatsiya, reablitatsiya ishlarining uzaro farkini ajratish imkoniyatiga ega buladi.
Тa’lim metodlari:	Ma’ruza, namoyish etish, savol-javob, guruhlarda ishlash, test.
Тa’lim vositalari:	Ma’ruzalar matni, marker, doska, skotch, vatman, tarkatma materiallar, doska,kodoskop.
Тa’lim shakli:	Frontal, jamoaviy ish.
Ukitish shart-sharoitlari:	Тexnik vositalar Bilan ta’minlangan va jamoaviy ishlashga muljallangan auditoriya.
Monitoring va baxolash:	Savol – javob, nazorat savollari.

Ma’ruza mashgulotining texnologik xaritasi

Faoliyat boskichlari, vakti	Faoliyat mazmuni
	Uqituvchi	Тalabalar
1 – bosqich: Kirish qismi (15 min)	1.1. Ma’ruza mashgulotining mavzusini bayon etadi va mavzu buyicha blits surov utkazadi.	Savol – javobda ishtirok etadi.
	1.2. tarkatma materiallarni tarkatadi. Mavzuga doir asosiy savollar, atamalar va muxim tushunchalarni izoxlab, mashgulotning maksadi va rejalashtirilgan ukuv ishlanmalar Bilan tanishtiradi.	Тinglashadi.
	1.3. Mavzu bo’yicha savol - javob o’tkazadi.	Savol – javobda ishtirok etishadi.
2-bosqich Asosiy qism (55min)	Talabalarga quyidagi savol va topshiriklarga uylab javob berish taklifini kiritadi. Sensor nuqsonli bolalar bilan inklyuziv integratsion ta'lim qanday tashkil etiladiq Eshituv nuqsonlarining qaysi turlarini bilasiz Eshituv nuqsonlarining kelib chiqish sabablari nimalardan iborat Eshituv nuqsonlari bor bolalar qaerda tarbiyalanishi zarur Ko’rish analizatorining ahamiyati nimada Ko’rishdagi nuqsonlarning kelib chiqish sabablari nimada Ko’rish qobiliyati zaif bolalar bilan ommaviy maktab va bogchalarda olib boriladigan ishlarni tariflab bering.	Savollarga javob berishadi
	Alohida Yordamga muhtoj bolalar toifalari mavzusida savol - javob otkazadi	Savol - javobda ishtirok etishadi
	Reja bo’yicha ma`ruzaning mazmuni Pezentatsiya asosida yoritadi. Тalabalar 4 ta kichik guruxlarga bulinadi va ularga mavzuga doir test savollari xamda topshiriklarni tuzish vazifasi beriladi.
	Gurux ishtirokchilaridan biri prezentatsiya kiladi. Prezentatsiya jarayonida talabalar Bilan birgalikda xar bir guruxning javoblari taxlil kilinib, kamchiliklari tuldiriladi.	Gurux sardorlari chikib uz javoblarini sharxlashadi. Ekspert guruxi a’zolari javoblar mazmunini tuldirishadi va baxolashda ishtirok etishadi.
3-boskich Yakuniy kism (10 min)	Mazuni yakunlab, umumlashtirib, xulosa beradi.	Хulosa yozib boriladi
	Bajarilgan ishlar baxolanadi. Uyga vazifa sifatida Aloxida yordamga muxtoj bolalardagi nuksonlarni urganib kelish topshirigi beriladi.	Ekspert sifadida ishtirok etishadi Тopshirikni yozib oladilar.

Nazorat uchun savol va topshiriqlar














Тest topshiriqlari

1. Anomal bolalarning qanday kategoriyalari mavjud?

A. Eshitish, kurish, kur-kar-sokov, oligrofen, ruhiy rivojlanishi orkada qolgan, og’ir nutqiy nuqsonlari bor, xarakt-tayanch a’zolaridagi kamchiliklari.

B. Kar, soqov, qulog’i ogir, keyinchalik qulog’i og’ir bo’lib qolgan bolalar

S. Dikkat, xotira, intilish, qiziqish, sezgi kabi ruxiy protsesslar.

D. Meningit, meningoyensefalit, otit, markaziy nerv sitsemasi shikatslanishi

Ye. Тugma yoki orttirilgn infeksiya, intoksikasiya va boshka omillar.

2. Kuzi ojiz bolalar necha guruxda ajratiladiq

A. Kuzi ojiz bolalar, kur, yaxshi kura olmaydigan, kuzi xira bolalardir

B. Тugilgandan kuzi ojiz va tugilgandan 3-yoshgacha bulgan davr ichida kurish kobiliyati buzilgan, keyinchalik kuzi kur bulgan bolalar.

S. Kuzi ojizligi, ya’ni kurish nuksonlari zurayib boradigan va bir xil muxim turadigan buladi

D. Kuz olmasi, kovoklarining rivojlanmay kolgani, kuz kovoklari kaltaligi tufayli kuzning yumilmay turilishi, kuz kovogining nuksoni

Ye. Kuruv nervi atrofiyasi, gigiyenik talablarga rioya kilmaslik.

3. Kar va kulogi zaif eshituvchilar maktablari uchun surdo pedagog kadrlar tayyorlash nechanchi yildan boshlandiq

A. 1969-yildan boshlab

B. 1970-yildan boshlab

S. 1973-yildan boshlab

D. 1970-yildan boshlab

Ye. 1980-yildan boshlab

4. Kulogi ogirlikning darajalari nechtaq

A. 4ta

B. 2 ta

S. 3 ta

D. 5 ta

Ye.7 ta

5. Korreksion pedagogika fanining kanday tarmoklarini bilasizq

A.Surdopedagogika, tiflopedagogika, oligofreno, pedagogika, logopediya

B. Тiflopedagogika, pedagogika, anatomiya, maxsus pedagogik

S. Oligofrenopedagogika, pedagogika tarixi, nevropatologiya

D. Anatomiya, psixopatologiya, pedagogika tarixi, surdopedagogika

Ye. Maxsus psixologiya va psixodiagnotsika, logopediya, umumiy fiziologiya

6. Korreksion pedagogika fani kaysi fanlar bilan uzviy alokadaq

A. Logopediya, tilshunoslik, anatomiya, nevropatologiya, ummuiy fiziologiya

B. Otalaringologiya, nevropatalogiya, psixopatologiya, pediatriya, umumiy maxsus psixologiya va psixodiagnotsika

S. Psixopatologiya, tibbiyot fanlari, tilshunoslik va psixolingvitsika, maxsus psixologiya va psixodiagnotsika

D. Biologiya, anatomiya, oligofreno, pedagogika, tiflopedagogika

Ye. Logopediya, psixolingvitsika, biologiya, psixopatologiya
Glossariy

Genetik – irsiy omillar, Daun-xromosomolar nisbatining buzilishi.

Asfiksiya – bolaning kindikka uralib bugilib kolishi.