Maktabgacha ta’lim yo’nalishi 2-bosqich talabalari uchun mo’ljallangan

19 -rasm. “Soatcha” artikulyatsiya mashqi

20 -rasm “Ot” artikulyatsiya mashqi

21 -rasm “Arg’imchoq” artikulyatsiya mashqi

22 -rasm . “Mazali murabbo” artikulyatsiya mashqi

23 -rasm . “Bo’yoqchi” artikulyatsiya mashqi

24 -rasm . “G`altak” artikulyatsiya mashqi

Talaffuz qilish malaka va ko'nikmalarini shakllantirish bosqichi









Bu bosqichning maqsadi maxsus tanlangan nutq materiali bo'yicha bolada tovush to'g'ri talaffuzining boshlang'ich bilimlarini shakllantirishdan iboratdir. Tovushlarni nutqqa qo'yish, nutqda ulardan to'g'ri foydalanish malakalarini shakllantirish, tovushlarni tanlay bilish, o'zaro almashtirib yubormaslik (tovushlar differensiatsiyasi) aniq masala hisoblanadi. Ko'rsatilgan masalalarni logopedik ish jarayonida yechish zaruriyati, nutqning talaffuz tomonini ontogenetik egallash qonunidan kelib chiqadi.

Bir qancha tekshirishlar shuni ko'rsatadiki, u yoki bu tovushni paydo bo'lish paytidan boshlab to uni to'g'ri talaffuzigacha, to uni nutqqa kiritguncha ancha vaqt o'tadi. A.N. Gvozdev oradagi bu vaqtni tovushni o'zlashtirish davri deydi. Bu davr 30—45 va ko'proq kun bo'lib o'ziga xosdir. Oldin yangi tovush eski tovush bilan parallel ravishda ishlatiladi (almashtirilgan tovush), bunda oldingi, ya'ni eski tovush yangisiga qaraganda tez-tez ishlatiladi. Keyinchalik yangi tovush tez-tez ishlatiladigan bo'ladi, bir qancha vaqtdan keyin esa u eski tovushni siqib chiqarib hamma vaziyatda ham o'zi ishtirok etadi, keyinchalik uni nutqdan umuman siqib chiqaradi va shundan so'ng yangi tovushni eski tovush bilan birga differensiatsiya qilish jarayoniga o'tiladi.










Nazorat uchun savol va topshiriqlar









Тest topshiriqlari

1. Rinopapiyani kaysi turlari mavjud

A. ochik, yopik, va aralash rinopapiya

B. klonik, tonikk va klonotolik

S. lab-tish, va tishlararo

D. sensor, motor va smantik

2. Rinololiya nutk nuksoni nima

A. tutilib gapirish

B. mankalanib, dimog bilan gapirish

S. tovushlar talaffuzini buzilishi

D. Sekin gapirish

3. Nutk nuksonlari xakida tushuncha

A. artikulyatsiya

B. tovushlarni kuyish

S. til, lab, tanglay, burun, jag va tish kamchiliklari

D. Eshitishni buzilishi

4. Duduklanish nima

A. ayrim bugin va tovushlarni kayta takrorlashi;

B. bugin va tovushlarda tuxtalib kolish;

S. ayrim suzlarni kayta takrorlash

D. barcha javoblar tugri

Ye. «R» xarfini aytolmaslik

5. Sigmatizm necha turga bulinadi.

A. til oldi, shovkinli, lab-tish

B. parasigmatizm, yon, burun

S. tish aro, lab-tish, til oldi, shovkinli, yon

D. Sxovkinli, burun, lab va til

Ye. Burun, shovkinli, tish aro

6. «R» tovushini xosil kilishda nechta usuldan foydalanish mumkin

A. 2

B. 4

S. 6

D. 3

Ye. 5

7. Rotatizmni turlari nomini ayting

A. gammatsizm, veler, xitizm

B. kucherskiy, kappatsizm, yon

S. velyar, uvilyar, kucherskiy, yon

D. Тotatsizm, lamatsizm, velyar

Ye. Uviyalr, yon, rotatsizm
Adabiyotlar

1. 
   M.Mirzayev, S.Usmonov, I.Rasulov. O’zbektili. Т, 1966.
   
2. 
   Т.B.Fshichyovaidr. Osnovn logopedii. M, "Prosvesheniye", 1989. ,
   
3. 
   R.Shomahmudova, L.R.Mo’minova. Bogcha va kichik maktab yoshidagi bolalar talaffuzidagi
   
4. 
   nuqsonlarni tuzatish. Т, "O’qituvchi", 1981.
   
5. 
   A.M.Fomichyova, KShodiyeva. Maktabgachatarbiya shidagibolalarnito’g`ritalaffuzgao’rgatish. Т, " Uqpguvchi", 1984.
   
6. 
   ‘.M.F.Fomichyova. Vospitaniyeudeteypravilnogo proiznosheniya. M, 1981. .G.Kashe. Ispravleniye nedostatkov rechi u doshkolnikov. M, 1972. 7.Logopediya . Podred. L.S.Volkovoy. M, "Prosvesheniye", 1989. K.L.R.Mo’minova va boshkalar. Logopediya. Т, "O’qituvchi", 1993.