Maktabgacha ta’limni rivojlantirishda xorijiy tajribalar

2 NODAVLAT TA’LIM TASHKILOTLARIDA TA’LIM SIFATINI OSHIRISHGA OID XORIJIY TAJRIBALAR
2022-yil 12-oktabr kuni “Taraqqiyot strategiyasi” markazi tashabbusi bilan “O‘zbekistonda ta’lim sohasini rivojlantirishda nodavlat sektorning o‘rni va ularning faolligini oshirishdagi mavjud muammolar” mavzusida davra suhbati bo‘lib o‘tdi. "
Unda Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi, Maktabgacha ta’lim, Xalq ta’limi, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirliklari, “Taraqqiyot strategiyasi” markazi, nodavlat notijorat tashkilotlari hamda nodavlat ta’lim muassasalari vakillari ishtirok etdi.
Tadbirdan ko‘zlangan asosiy maqsad bugungi kunda soha rivojiga to‘sqinlik qilayotgan muammolarni atroflicha muhokama qilish, ularni bartaraf etish bo‘yicha takliflar berishdan iborat.
Davra suhbatini “Taraqqiyot strategiyasi” markazi ijrochi direktori Eldor Tulyakov ma’ruzasi bilan ochdi. Mamlakatimizda ta’lim tizimini rivojlantirishda nodavlat ta’lim muassasalarining o‘rni va ahamiyatini qayd etib, shunday dedi:
Aksariyat rivojlangan mamlakatlarning ta’lim tizimi nodavlat ta’lim tizimining rivojlanishi bilan bevosita bog‘liq. Sababi, raqobat kuchayib borayotganidan so'ng, ilg'or ta'lim texnologiyalari va resurslari sohaga, aynan nodavlat ta'lim tashkilotlari orqali faol kirib kelmoqda.
Ma’lumotlarga ko‘ra, bugungi kunda respublikamizda 2243 ta xususiy bolalar bog‘chasi, 334 ta xususiy maktab, 53 ta nodavlat oliy ta’lim muassasalari faoliyat ko‘rsatmoqda.
Ta’kidlash joizki, sog‘lom raqobat ta’lim sohasida ta’lim sifatini, madaniyatini shakllantiruvchi, o‘z-o‘zini rivojlantirish uchun sharoit yaratuvchi ko‘rinmas kuchdir. Bundan tashqari, xususiy sektor davlat ta’lim xizmatlarini ko‘rsatish yukining bir qismini o‘z zimmasiga olib, aholining ta’limga bo‘lgan ehtiyojlarini qondiradi.
Tadbirda soha mutaxassislari va mutaxassislari tomonidan “Nodavlat ta’lim faoliyatini tashkil etishga qo‘yiladigan talablar va ularni xorijiy tajriba bilan uyg‘unlashtirish”, “Bolalarni maktabgacha ta’lim muassasalariga qamrab olishni oshirishda xususiy sektorning o‘rni va muammolari” kabi mavzular muhokama qilindi. nodavlat ta’lim muassasalari faoliyatini oshirish to‘g‘risida”gi va “Nodavlat oliy ta’lim muassasalari faoliyatini muvofiqlashtirish muammolari va bu jarayonni takomillashtirish” masalalari.
Dilshod Temirov Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi professor-o‘qituvchilar tarkibi sifatini nazorat qilish, ta’lim hujjatlarini qonuniylashtirish, tan olish va nostrifikatsiya qilish bosh boshqarmasi boshlig‘i vazifasini bajaruvchisi.
So‘nggi besh yilda ta’lim tizimida amalga oshirilgan islohotlar natijasida nodavlat ta’lim faoliyatini tashkil etishga qo‘yiladigan talablarga ham bir qator o‘zgarishlar kiritildi. Xususan, 2017-yilgacha nodavlat ta’lim sohasida ishlash istagida bo‘lgan tadbirkorlar 9-10 ta hujjat topshirishlari kerak bo‘lgan bo‘lsa, endilikda bu hujjatlar soni 5 taga qisqartirildi.
Shuningdek, bugundan tadbirkor litsenziya olish uchun ariza bergan taqdirda, uning hujjatlarida kamchiliklar aniqlanmagan taqdirda, inson omilisiz tadbirkorga tizim orqali 15 ish kuni ichida avtomatik tarzda litsenziya beradigan yangi tizim ishga tushirildi.
Hozirda respublikaning uchta viloyatida – Qoraqalpog‘iston Respublikasi, Sirdaryo va Surxondaryo viloyatlarida nodavlat oliy ta’lim muassasalari tashkil etilmagan. Kelgusi yilda ishlab chiqiladigan chora-tadbirlar doirasida mazkur hududlarda ham nodavlat oliy ta’lim muassasalarini tashkil etish ko‘zda tutilgan.
Abdurahmon Abdusalomov, Maktabgacha ta’lim vazirligining Maktabgacha ta’lim muassasalari faoliyatini davlat-xususiy sheriklik asosida tashkil etish boshqarmasi boshlig‘i o‘rinbosari:
Ayni paytda bolalar bog‘chalari soni ko‘payib, nodavlat sektor ulushi 2017-yildagi 0,01 foizdan 33,7 foizga ko‘paydi, maktabgacha ta’lim sohasida davlat-xususiy sheriklikning 10 xil shakli ishlab chiqilib, amaliyotga joriy etildi.
2022-yilda jami 1300 ta yirik loyihani amalga oshirish, jumladan, 10000 ta davlat-xususiy sheriklik asosida 10 ming oʻringa moʻljallangan, shuningdek, 35 ming oʻrinli 1200 ta oilaviy nodavlat maktabgacha taʼlim tashkilotini tashkil etish rejalashtirilgan.
2022-yil 1-oktabr holatiga ko‘ra, davlat-xususiy sheriklik asosida 119 ta davlat-xususiy sheriklik asosida 10 ming 700 ta va 44 987 ta o‘rinli 912 ta oilaviy nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasida 1031 ta yirik loyiha tashkil etildi.
Shu bilan birga, tadbirda nodavlat ta’lim muassasalari vakillari va ushbu yo‘nalishda ishlash istagida bo‘lgan tadbirkorlar o‘zlarini qiziqtirgan savollarga mutasaddilardan javob oldilar. Tadbirda mutaxassislar tomonidan bildirilgan takliflar ham atroflicha muhokama qilindi.
Xususan, Toshkentdagi Xalqaro Vestminster universiteti dekani Ikrom Rixsiboyev xalqaro tajriba va talablar doirasida nodavlat ta’lim tarmog‘ini rivojlantirishga qaratilgan takliflarini bildirdi.

3.