Maktabgacha yoshdagi bolaning maktab ta’limiga tayorlash ibragimova Gulchehra Anvarovna

часть
1
 
«
Научный импульс
»
Октябрь
, 2022 
132 
Bolaning maktabda ta’lim olishi samarasi uning ona tilini bilishiga va n
utkni qanchalik 
rivojlanganligiga k
о‘prok bog‘liq bо‘ladi. Chunki butun о‘quv faoliyati shularga, ya’ni nutqiy 
mantiqiy rivoji, bolaning kattalarning yordamisiz mustaqil fikrlashi, til rivojlanganligi 
yutuqlarida erkin foydalana olishi, xikoya qilish, muloxaza yuritish, 
о‘z tasavvurini izoxlay 
olish, tushunarli qilib bayon etish kabi omillar asosiga quriladi. Shuningdek, bolaning 
maktabda ta’lim olishi uchun amaliy aqliy rivoji ya’ni, uning namunani chizish, aytib 
turiladigan bayoniy topshirikni bajarishi xam muxim sanaladi. Va nixoyat, maxsus 
tayyorgarlik bolani savodxonlikka 
о‘rgatish va uning maktabning 1 sinf о‘quv dastur 
materialini yetarli darajada egallash xaqidagi tushunchasini shakllantirishni nazarda tutadi. 
Bolalarni maktabga tayyorlash, birinchidan maktabgacha t
a’limda tarbiyaviy ishni 
maktabgacha tarbiya 
yoshidagi bolalarni umumiy
, xar tomonlama rivojlantirishning yuqori 
darajasini ta’minlaydigan
, ikkinchidan bo
lalarni maktabning boshlang‘ich sinflarida 
о‘zlashtirishlari lozim bо‘lgan о‘quv fanlarini egallashga maxsus tayyorlashni ta’minlaydigan 
qilib tashkil etilishini nazarda tutadi. Shunga ko’ra zamonaviy psixologik
-pedagogik 
adabiyotda (A.V.Zaparojets, A.A.Venger, G.M.Lyamina, G.G.Petrogenko, J.V.Taruntayeva va 
boshkalar) tayyorgarlik tushunchasi bola shaxsining rivojlantirish sifatida aniqlanadi va ikkita 
о‘zaro boglangan jixatlarda: «Maktabga о‘qishga umumiy psixologik tayyorgarlik» va 
«Maxsus tayyorgarlik» 
tarzida k
о‘rib chiqiladi.
Maktabga umumiy tayyorgarlik MTMsining maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarni 
xar tomonlama tarbiyalashga oid davomli, maqsadga muvofiq ta’lim
-tarbiyaviy ishning 
muhim yakuni sifatida namoyon bo’ladi.
Maktabga umumiy tayyorgarlik bolaning maktabga borish vaqtiga kelib aql
iy, ma’naviy, 
estetik va jismoniy rivolanishda erishgan shunday darajasidirki, u bolaning maktab 
ta’limining yangi sharaoitlariga va о‘quv materialining ongli egallashga faol kirib borishlari 
uchun zarur asosni yaratadi. 
Bolaning maktabda 
о‘qishga aqliy tayyorligi. Maktabga aqliy tayyorlikning muxim 
tarkibiy qismi maktabga 
о‘qishga kirayotgan bolada atrof, dunyo xaqida yetarlicha keng 
bilish boyligining mavjud b
о‘lishidir. Bilimlarning bu fondi о‘qituvchi о‘z ishini tashkil etishda 
tayanadigan zarur asos hisoblanadi. Bolani maktabga aqliy tayyorligida bolalar egallagan 
bilimlarning sifati ahamiyatlidir. Bilimlar sifatining k
о‘rsatkichi b
irinchi navbatda ularni 
bolalar tomonidan ongli egallaganligi; tasavvurlarining aniq va tabaqalashtirilganligi; oddiy 
tushunchlar mazmuni va xajmining to’la qо‘ligi; о‘zlariga tushunarli о‘quv va amaliy 
vazifalarni hal etishda bilimlarni mustaqil q
о‘llana 
olish qobilyatlari; muntaza
mlilik, ya’ni 
maktabgacha tarbiya yoshidagilarning narsa va hodisalar 
о‘rtasidagi tushunarli, muhim 
aloqa hamda munosabatlarni aks ettira bilish qobiliyatidir. 
Bolani maktabga aqliy tayyorgarligining tarkibiy qismi bola bilish faoliyatini muayan 
darajada rivojlangan b
о‘lishidir. Bu о‘rinda
Birinchidan bilish jarayonining 
о‘sib boruvchi ixtiyoriyligi; materialni ma’no jixatdan 
ixtiyoriy eslab qolish va takror ifodalash, narsa va hodisalarni rejali idrok etish, q
о‘yilgan 
bilish va amaliy masalalarni maqsadga muvofiq hal etish qobiliyati va shu kabilar; 

---

Международный
научный
журнал
№
3
(100),