“maliYYƏ” fənnindən mühazirə mətnləri

13.2. KAPITAL, VALYUTA  VƏ KREDIT BAZARI 
  
Kapital  bazarı  maliyyə  bazarının  tərkib  hissəsidir.  Kapital  bazarı  kapitala  tələb  və 
təklifin formalaşdığı, pul vəsaitlərini toplayan, yenidən bölüşdürən, əsas kapitalın hərəkətini 
təmin  edən,  iqtisadi  nisbətləri  saxlayan  sahədir.  Kapital  bazarı  vasitəsi  ilə  müəssisələrin, 
dövlətin,  vətəndaşların  cari  tələbatından  artıq  pul  yığımları  cəlb  edilir  və  həmin  vəsaitlər 
kredit qismində ölkənin istehsal sahəsinin inkişafına yönəldilir. Bazar iqtisadiyyatı şəraitində 
bu  bazar  maliyyə  bazarınn  ən  geniş  yayılmış  növlərindən  biridir.  Kapitallar  ona  ehtiyacı 
olanların  sərəncamına  xüsusi  və  kommersiya  bankları  və  yaxud  digər  maliyyə  idarələri 
tərəfindən daxil edilir. Kapitalı borc kimi götürən tərəf ondan ya məhsuldar şəkildə (məsələn, 
istehsalı genişləndirmək üçün), ya da şəxsi məqsədlə istifadə edə bilər.  
Bəzi hallarda kapitala ehtiyacı olan tərəf kimi dövlət özü də çıxış edir.  
Kapitalın  verilmə  müddəti  bitdikdən  sonra  o,  müəyyən  faizlə  geri  qaytarılmalıdır. 
Göründüyü kimi, kapital bazarının fərqi ondan ibarətdir ki, burada əmtəə şəklində çıxış edən 
pul  vəsaiti  öz  sahibini  tamamilə  dəyişmir,  yalnız  müvəqqəti  olaraq  onun  mülkiyyətindən 
çıxır,  yəni  kredit  formasında  təzahür  edir.Lakin,  eyni  zamanda  kapitalın  bir  subyektdən 
digərinə  doğru  hərəkəti  baş  verdiyi  üçün,  bu  hərəkəti  əks  etdirən  münasibətlər  xüsusi  növ 
bazar münasibətləri xarakteri daşıyır.  
Maliyyə bazarının ümumən pul bazarına və kapital bazarına bölgüsünün əsasını müvafiq 
maliyyə vəsaitlərinin tədavül müddəti təşkil edir. İnkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, 
əgər  maliyyə  alətlərinin  tədavül  müddəti  bir  ildən  azdırsa,  onda  pul  bazarının  aləti  hesab 
edilir. Əgər tədavül müddəti beş ildən artıq olarsa kapital bazarına aiddir.