Ma`lumotlar bazasi xavfsizligi 4-mavzu. Ma’LUMOTLAR BAZASI XAVFSIZLIGI MODELLARI Ma’ruzachi: azizbek yusufov

Foydalanishni cheklash
MBBTning foydalanishni cheklash qism tizimida bunday xil cheklashni amalga oshirish axborotdan fovdalanishga ruxsat olishda konfidensiallik belgilarini e’tiborsiz qoidirmaydi. Foydalanishni cheklash qismtizimining bunday amalga oshirilishi, odatda, server mashinasida va mijoz mashinasida vositalar kompleksidan iborat bo'ladi. Bunda operatsion tizimning maxsus himoyalangan versiyasidan foydalanish mumkin.
Saqlanuvchi muolajalaming murakkab naborini qoplash orqali foydalanishni mandatli cheklashning qandaydir modifikatsiyasini amalga oshirish ham mumkin. Bunda jadvalga belgilar qo‘shimcha atribut sifatida qo‘shilib, jadvallardan foydalanish umuman man etiladi va birorta ham ilova saqlanuvchi muolajadan tashqari interaktiv SQL-so‘rovni bajara olmaydi. Bu holda foydalanish
yetarlicha murakkab va xavfsizlik ma’muriga ishonchning ma’lum darajasini ko‘zda tutadi, chunki xavfsizlik ma’muri maiumotlar bazasi strukturasini va demak, saqlanuvchi muolajalami o‘zgartirish huquqiga ega va konfidensial (maxfiy) ma’lumotlami boshqarishdan chetlanmagan.


Axborotning konfidensiallik darajasiga
Ishonchlilik darajasi turli foydalanuvchilarning multikonfidensial ma’lumotlar fragmentlaridan foydalanishlarini cheklashni foydalanishni cheklashning ko‘p sathli siyosatini tuzish orqali amalga oshirish imkoniyati aniqlangan. Bunda boshqarish va foydalanishni nazoratlash ma’lumotlar bazasida saqlanuvchi axborotning konfidensiallik darajasiga muvofiq amalga oshiriladi. Foydalanishni
cheklashning ko‘p sathli siyosati Bell-LaPadula modeli asosida tuziladi.
Ushbu model ma’lumotlardan foydalanishni so‘rovchi subyektlami,
aktiv jarayonlarni va obyektlami, ya’ni fayllami, jadvallarni, yozuvlami, hoshiyalami boshqarishga mo‘ljallangan. Bell-LaPadula bo'yicha modellashning mohiyati obyektlami konfidensiallik darajasi bo‘yicha, subyektlami esa ishonchlilik darajasi bo‘yicha tasniflashdan iborat. So‘ngra konfidensiallik sinfiga nisbatan foydalanish sathi vakolatlarining naborini tavsiflovchi qoida shakllantiriladi. Bell-LaPadula modeli asosidagi ma’lumotlar bazasini himoyalash mexanizmi axborot kategoriyalarini ma’lumotlar konfidensialligi sinfieirining “teskari vorisligi” asosida quriladi. Ma’lumotlar konfidensialligi sinflaming qandaydir ierarxiyasi beriladi. Undan tashqari, muhimlik alomati bo‘yicha kategoriyalar to'plamini ifodalovchi sinflar doirasida maiumotlar guruhlari majmui shakllantiriladi.