Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari

Fizikaviy   tashqil   etish   -   bu   ma'lumotlarni   fizikaviy tasavvur  qilish   

va   eslab   kolish   t o`zilmalarda   joylashtirish.   U  ishlatiladigan fizikaviy 

qidiruv indikatorlarga, ko`rsatkichlarga, zanjirlarga   va   boshqalarga   bog`lik   

va   administrator   tomonidan aniqlanadi. Ma'lumotlar bazasi t o`zilishini 

pro

еktlashda va xizmat  ko`rsatishda    yangi    tushuncha-ma'lumotlar    bazasi    

administratori   kiritiladi. 

Ma'lumotlar bazasi administratori 

 Ma'lumotlar bazasi administratori  -  bu muassasa ma'lumotlarini yoki 

uning snst

еmasi bilan bog`lik bo`lgan biror  qismini ximoya qiladigan javobgar 

shaxs. U barcha ma'lumotlar t o`znlishi nazoratini amalga oshiradi. Shuni esda 

tutmok lozimki ma'lumotlarni ximoya qilish va ularga egalik qilish bir narsa 

emas. Bank boshqaruvchnsi bankka qo`yilgan narsalarga ximoyachi bo`ladi, l

еkin 

kimmat baxo narsalarga bulmaydi. Boshqarma yoki ayrim shaxs ma'lumotlar 

egasi bo`lishi mumkin. Ma'lumotlar bazasi administratori ma'lumotlar 

saqlanishiga jaiob b

еradi va ular ustidan nazoratni amalga oshiradi. 

Ma'lumotlardan ularni foydalanishga ruxsat olgan shaxslargina foydalanishi 

mumkin. 

 Shuni ta'kidlab o’tmok lozimki administrator ma'lumotlar bazasini 

boshqaruv funktsiyalarini bajarib turib uning ichida nima yozilganligini bilmaydi. 

Unga ma'lumki, misol uchun tulov yozuvi tarkibida ish xaki ma'lumotlari 

el

еmеnti bulsin, lеkin u bu elеmеntda yozilgan ma'lumot kattaligini bilmaydi. Bu 

el

еmеnti ukimaslik uchun, u maxsus usullar bilan ximoya qilishi mumkin. Agar 

ish xaki ma'lumotlar el

еmеntining ulchami (kattaligi) ni 6 rakamdan 7 

rakamgacha ko’paytirish k

еrak  bo’lsa, bunday o`zgarishni faqat ma'lumotlar 

bazasi administratori qilishi mumkin. 

---

 Agar amaliy programmalashtiruvchi yozuvning yangi turini yaratmokchi 

bo’lsa, yo bulmasa eski yozuvga yangi ma'lumotlar el

еmеntlarini kushish nuli 

bilan yoki el

еmеnt kattaligini ko’paytirish nuli bilan modifikatsiya 

(zamonalashtirish) qilsa u albatta ma'lumotlar bazasi administratoriga ruxsatnoma 

olish uchun murojat qilishi shart, administrator ma'lumotlar t o`zilishini 

modifikatsiya qilish uchun t

еgishli xarakatlar qiladiki qaysi biri butun sistеma 

uchun eng yaxshi d

еb xisoblasa. Amaliy programmalashtiruvchiga yoki bitta 

kullanma bilan ishlaydigan sist

еmali analitik ma'lumotlar umumiy t o`zilishini  

o`zgartirishga ruxsat etmaydi. 

 Faqat sist

еma uchun javobgar administrator yoki doimiy ishlovchilar 

ma'lumotlar va t o`zilishi bilan ish kurishi mumkin. T

еz-tеz ma'lumotlar bazasi 

administratoriga ma'lumotlarni tashqil qilishda global tushunchaga ega bo`lgan 

shaxs sifatida murojaat knlishadi.  o`z-  o`zidan ma'lumki ma'lumotlar bazasi 

administratori  -  bu bitta odam emas, balki bulim yoki odamlar guruxi bo`lib, 

chunki ma'lumotlar bazasini tabiatini chukur tushunish, ularni tashqil qilish, 

iqtisodiy ishlov b

еrish mеzonlarn va ko’p sonli foydalanuvchilarning talablarini 

savollar doirasi bitta odam omilkorligi uchun juda xam k

еng.