Ma’lumotlar bazasining maqsad va vazifalari

14) Ma'lumotlar modeli
Ma'lumotlar modeli - bu ma'lum ma'lumotlarga nisbatan qo'llaniladigan abstraksiya turi bo'lib, foydalanuvchilar va ishlab chiquvchilarga ma'lumot sifatida, ya'ni mazmunli ma'lumotlarni va ular o'rtasidagi munosabatni o'z ichiga olgan ma'lumot sifatida qarashga imkon beradi. Boshqa tomondan, har qanday ma'lumotlar bazasi ma'lumotlar elementlari (atributlari) va ular orasidagi bog'lanishlardan iborat. Bu shuni anglatadiki, ma'lumotlar bazasida ma'lumotlarni tashkil qilish uchun oldindan modellashtirish jarayoni talab qilinadi, ya'ni ma'lumotlar elementlari o'rtasidagi munosabatlarni tasvirlashga imkon beradigan sxema ishlab chiqilishi kerak. Ushbu sxema odatda ma'lumotlar modeli deb nomlanadi. Shunday qilib, ma'lumotlar modeli bu turli xil ma'lumotlarni tizimlashtirish va barcha toifadagi foydalanuvchilarning axborotga bo'lgan ehtiyojlarini qondirishni hisobga olgan holda tarkibi, tuzilishi, hajmi, ulanishlari, dinamikasi nuqtai nazaridan uning xususiyatlarini aks ettirishdir. Ma'lumotlar modeli ma'lumotlar bazasining yadrosidir.
15) An’anaviy modellar: iyerarxik, tarmoq va relatsion
Hozirgi kunda, ma'lumotlarni qayta ishlash amaliyotining haqiqiy ehtiyojlaridan kelib chiqadigan nazariy tadqiqotlar natijasida, ma'lumotlarning o'zaro bog'liqligi jihatidan farq qiladigan ko'plab ma'lumotlar modellari ishlab chiqilgan. Biroq, uchta model eng katta amaliy qo'llanmani topdi: iyerarxik, tarmoq va relyatsion. Ularni ba'zan an'anaviy modellar deb atashadi.
Iyerarxik model dastlab Cobol tilining ma'lumotlar tuzilmalarini umumlashtirish natijasida paydo bo'lgan. Iyerarxik modellarda ma'lumotlarni taqdim etishning asosiy tuzilishi daraxt shaklida bo'ladi.
Iyerarxik modelning keyingi rivojlanishi tarmoq modelidir. Tarmoq modeli har qanday elementni boshqa har qanday element bilan bog'lash mumkin bo'lgan tuzilishdir
. Relyatsion model 1970-yilda E. F. Codd tomonidan taqdim etilgan. Relyatsion model foydalanuvchilar uchun ham, loyihalovchilar uchun ham katta yutuq bo’ldi. Uning konsepsual soddaligi haqiqiy ma’lumotlar bazasida inqilob uchun zamin yaratdi. Relyatsion modelning asosi bu munosabatlar deb nomlanadigan matematik tushunchadir.