Maǵlıwmatlar bazasınıń maqseti, wazıypası hám onıń úsh basqıshlı arxitekturası

Ekinshi normal forma (2NF). Eger qatnas 2NF boladı, eger qatnas 1NFda bolsa hám birlemshi giltten basqa barlıq atributlar tolıq birlemshi giltke baylanıslı bolsa. T-TN-T qatnası 2NFda emes, sebebi onıń birlemshi gilti jup <Num, Source > atributları esaplanadı hám ózi baslanǵısh gilt emes SumD atributı Num ǵa baylanıslı bolǵanlıǵı sebepli qatnastaǵı tiykarǵı gilt penen tolıq funktsional ǵárezlili emes.
Úshinshi normal forma (3NF). Qatnas 3NF boladı, eger ol 2NF bolsa hám onıń tiykarǵı bolmaǵan atributlarınan biri funktsional túrde basqa qandayda bir gilt atributqa baylanıslı bolmasa. Maǵlıwmatlar qatnaslarda 2NF ǵa keltirilgende de bir qansha qolaysızlıqlar boladı. Atap aytqanda, maǵlıwmatlarda informaciyanıń artıqshalıǵı, ámellerdi orınlaw qıyınlıǵı hám basqalar. Bunday qatnaslar 3NF ǵa keltiriledi. 3NF da tranzitiv baylanısıw joǵaltıladı.
Eger A,V,S R qatnasın 3 atributı yamasa atributlar toplamı bolsın. Eger V atribut A atributqa, S atribut bolsa V atributqa baylanısqan bolsa, yaǵnıy, A → V hám V→S Bunda keri baylanıslar bolmasa, onda S atribut A atributqa tranzitiv baylanısqan dep ataladı. Onı kóbinese diagramma kórinisinde tómendegishe belgileymiz:

Máselen, xızmetker (nomer, atı, aylıq, proekt_nomeri, tamamlanıw sánesi).

Sonday qılıp, R qatnas 3NF da berilgen dep ataladı, egerde ol 2NF da bolsa hám R qatnastaǵı birlemshi gilt bolmaǵan hár-bir atribut R qatnastı hár-bir múmkin bolǵan gilt atributına tranzitiv emes baylanısqan bolsa. Ulıwma alǵanda normallastırıw processi hám qatnastı 3NF ǵa keltiriw tómendegi basqıshlardan ibarat boladı:

1. 
   Maǵlıwmatlardı qálegen strukturasınan ápiwayı strukturalı 2 ólshemli tablicalarǵa ótiw hám 1NF nı jaratıw.
   
2. 
   Gilt atributları menen barlıq atributlar ortasındaǵı múmkin bolǵan tolıq emes funktsional baylanıslardı saplastırıw hám 2NF jaratıw.
   
3. 
   Múmkin bolmaǵan gilt atributları hám tiykarǵı bolmaǵan (gilt emes) atributlar ortasındaǵı tranzitiv funktsional baylanıslardı saplastırıw hám 3NF nı jaratıw