Mamleketlik universiteti jumanov m. A
Ekologiyanm basqa panler menen baylamsi
Yüklə 3,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.3. Ekologiyanm basqa panler menen baylamsi
Ekologiya pani biologiyanm en jas, biraq juda tez rawajlamp atirgan tarmagi bolip, tabiyatta ushirasatugin janli organizmlerdin bir - biri ham olar jasap atirgan ortahq penen bolip atirgan qatnaslardi uyrenedi. Sonday aq, ekologiya janli organimzlerdin ortaliq ham olardm biri - biri menen qatnaslarm jaratiw processinde organizmlerdin rawajlamwi, kobeyiwi, tarqaliwi, dzgerisi ham de olar payda etetugm quramah ekologiyahq birlesikler mzamlarm da uyrenedi. 16 Ilim-texnikanm, rawajlamwi jamiyet ham tabiyat arasindagi i|ulmisiqlardm ozgeriwine alip keledi. Keri kiishler tasirinde tAbiynltm jagdayi ozgere baslaydi. Bunin natiyjesinde tabiyiy Jltgilayin liyrenetugm ekologiya pani har tiirli biologiyaliq ham biologiyaliq emes panler menen tabiyiy rawishte baylanisa HiiNluydi. Maselen, ol osimlik ham haywanlardm sam ham de nipalin, sirtqi korinisin, jasaw ormlarm uyrenetugm botanika, /oologiya, sistematika, morfologiya, floristika, biogeografiya N iy aq li panlerge baylanisli (4-siiwret). fckologiya osimlikler, haywanlar ham insanlardm (iziologiyahq jagdayin uyreniwshi fiziologiya pani menen tigiz buylanisqan ham natiyjede «Fiziologiyaliq ekologiya» bagdan jlizcgc kelip, bul eki pan jemisleri bir - birin toltiradi. likologiya osimlik ham haywanatlardih har turli orinlarga iykcmlesiwi, regionlarga sayligm amqlawda geografiya pani menen, turlerdin nasillik belgilerin nasilden - nasilge otiwi, olarga ortaliq tasirin uyreniw processinde ekologiya oz nawbetinde genetika pani penen baylanista boladi. Organizmlerdi uyreniw processinde olarga ortaliqtm tabiyiy I'aktorlan tasirin amqlawda ekologiya biologiyaliq emes panlerge, yagmy klimattamw, landshafttaniw, meteorologiya, gcomorfologiya, topiraqtamw siyaqli panlerge baylamsadi, sebebi organizmlerdin osiw, rawajlaniw ham kobeyiw processleri lqhm, jcrdin duzilisi, topiraqtin tabiyiy ham ximiyaliq jagdaylari menen bjiylamsli. Hazirgi waqitta qala ham awillarda xaliq ushm iiy-jaylardi, sanaat oraylann tabiyatqa ziyan keltirmeytin halda qunwdi jobalastiratugm «onermentshilik ekologiyasi», tabiyattagi keri jagdaylardi amqlaytugm, turli ekologiyahq is-ilajlardi islep shigatugm, ortaliqtm pataslamwin, zabarleniwin_jjaqiaigtut;m «ekologiyahq ekspertiza» siyaqli bagdar. esaplari tiykarinda matematikaliq jollar menen ekologiyahq moduller jaratiw siyaqli bagdarlar da rawajlanbaqta. Yüklə 3,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|