Mamleketlik universiteti jumanov m. A
Ekologiyaliq talim - tarbiyani ken xaliq arasinda alip
Yüklə 3,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
17.5. Ekologiyaliq talim - tarbiyani ken xaliq arasinda alip
banwda galaba xabar qurallarinm roll Ekologiyaliq talim - tarbiya jurmslann turli kasiptegi xaliq ishinde, tabiyat ham onm bayliqlarm saqlaw, qadirlew, kobeyttiriw, qorshagan ortaliqti koklemzarlastmw siyaqli jumislardi amelge asiriwda awladtan-awladqa otip baratirgan jaqsi dastur ham urp-adetler, qoli gul bagmanlar tajiriybesinen ken paydalangan halda alip banwi kerek. Ekologiyaliq talim - tarbiyani amelge asiriwda qorshagan - ortaliq, xaliq jasap atirgan awil, mahalle, rayon, walayatlarda turli karxanalar xizmeti, sharwashihq, diyxanshiliq natiyjesinde tabiyatqa qilinip atirgan unamsiz tasirlerin korsetiw, ekologiyaliq qarama-qarsihqlardm kelip shigiw sebeplerin amq aship beriw ham sonday jagdaylarda ayipli xojaliqlar, olardin basliqlarm aship korsetiw menen, olarga qaraganda huqiqiy, siyasiy, ekonomikaliq sharalar koriliwin de aytiw kerek. Aymaqqa tabiyat ham omn qorgaliwi qanshelli insan salamatligi ushm zanir ekenligin tusindiriw joli menen olardi qorshagan ortaliqti qorgawga liyretiw kerek. Ekologiyaliq talim - tarbiya alip banwda aymaqtin magliwmatina qarap bir neshe toparlarga bolinedi. Joqari magliwmatli pedagog, injener, agronom ham basqa qaniyge xizmetkerlerdi qayta oqitiw processinde turli panlerdi bir-birine baylamstinp, asirese, tabiyat ham tabiyiy bayliqlar mashqalalan, ozleri islep atirgan jerdegi suw, topiraq ham hawamn taza yamasa pataslanganligi, osimlik ham haywanlar sam, sipatimn kemeyip ketiwi siyaqli misallar menen baylamstinp, keleshektegi islep shiganw ham xojaliqlar xizmeti ekologiyaliq talaplarga juwap beretugm rejeler tiykarmda jumis alip banwlarm inabatqa alip duzilgen oqiw dasturi tiykarmda sabaq alip banw maqsetke muwapiq boladi. Ekologiyaliq talim - tarbiyani amelge asiriwda turli xaliqtin toparlarm qorshagan ortaliq mashqalalarm sheshiw ushm qayta 488 oqitiw kurslari, «Ekologiyaliq talim tiykarlari», «Qorshagan ortaliq», «Qorshagan ortaliqtin qiyin mashqalalan», «Qorshagan ortaliqtin tazaligi ham insan salamatligi», «Tabiyat ham tabiyiy bayhqlardan unemlilik penen paydalamw», «Ekologiya ham jaslar tarbiyasi», «Awil xojaliq ekologiyasi», «Siyasiy ekologiya», «Ximiyaliq texnologiya», «Avtotransport ham qorshagan ortaliq», «Ximiya ham tabiyat» siyaqli qisqa kurslar belgili bir oqiw dasturleri tiykarmda otiledi. Sonin menen bir qatarda, turli xojaliq, karxanalarga ekskursiyalar ham tajiriybeli diyxanlar, isshi, texnik, injenerler menen ushirasiwlar sholkemlestirip, teoriyaliq bilimlerin ameliyat penen baylamstirip, turli toparlarga qorshagan ortaliqti uyreniw, ondagi ekologiyaliq unamsiz jagdaylardi duzetiwge qizigiwshiliq oyatiw mumkin. Ekologiyaliq talim - tarbiyam alip banwda galaba xabar qurallarmin roli jiida lilken. Ekologiyaliq talim - tarbiya isleri qorshagan ortaliq ham omn qorgaliwi alip barilganda turli walayatlar, oypatliqlar, taw etekleri, jaylawlar, togay, togaylardagi ekologiyaliq jagday haqqinda xabar beriw jollan, tabiyatta ekologiyaliq ozgeris bolgan jerden tabiyatti qorgaw sholkemleri, ishki isler wakillerine suwdi toqtatiw, ort oshiriw oraylan, karantin stanciyalarma xabar beriwde galaba xabar qurallarmm roli biybaha. Tabiyattagi ekologiyaliq jagday haqqmda xabar beriwde jer, waqit, qaysi kun ham kim tarepinen amqlanganligin amq korsetiw, aytiw kerek. Xabardi jergilikli xaliq jardeminde, telefon, telegraf arqali, turli transportlar quralinda kerekli jerlerge jetkiziw ham kartalarga belgiler qoyiw kerek. Qorshagan ortaliqtin ekologiyaliq jagdayi haqqmdagi xabarlar joqari sholkemler tarepinen uliwmalastmliwi, analiz qilimwi, ekologiyaliq unamsiz jagdaylardan qutiliwi ushm kerekli sharalar koriliwi, tabiyiy jagday jaqsilaniwi shart. Bul jumislardi amelge asinwda ekologiyaliq talim-tarbiyaga iye, qorshagan ortaliqtin ekologiyaliq jagdaym biletugm ham tabiyatti saqlaw is ilajlarm amelge asiratugm qanigeler kerek. Sonin menen birge gazetalar, jumallar, radio, televidenie, kino xizmetkerlerinin de roli ulken ekenligin inabatqa aliw kerek. 489 |