Mamleketlik universiteti jumanov m. A

Poykilogidrikaliq 
toparga 
kiriwshi 
osimliklerdin 
toqimalanndagi suw mugdan turaqli bolmaydi, onm mugdan 
ortaliqtin igalliq darejesine qarap ozgerip turadi. Bui topardm 
osimlikleri igalhqtin barhq turlerin (jawin, shiq, duman, puw)
ni

---

sinirip aliw qasiyetlerine iye. Qurgaqshihqta 6simlikler anabioz 
halatmda boladi.
Poykilogidrikaliq osimlikler lgalliq az ham qurgaq jerlerde 
kobirek ushirasadi. Sonday osimliklerge кок-jasil, protokok suw 
otlan wakilleri, 
ayinm zamamqlar, 
lishaynikler, moxlar, 
paporotnikler ham aym m gulli osimlikler (qubla Afrika putasi 
Myrothamnus 
flabellifolla; 
Orta 
Aziya 
tawli 
jerlerinde 
ushiraytugm Scutellaria ram osissim a- shaqah kok amarani) 
kiredi.
Gomoyogidrikaliq 
osimlikler 
denesindegi 
kletka ham 
toqimalar turaqli suw menen tamiyinlengen boladi. Bul toparga 
kopshilik joqan darejeli osimlikler kiredi.
Olar kletkasindagi domalaq vakuola turaqli suw zapasinin 
boliwma imkan beredi. Bunnan tisqan osimliktin nalleri igalhqti 
kem otkiziwshi 
kutikula 
menen 
qaplangan ham lgalliq 
transpiraciya - awizshalannm jum isi arqali basqanhp tunladi.
Osimlikler sinirip algan suwdm kop bolimin transpiraciya 
processine sariplaydi, aym m mugdarlan bolsa dem ahw, zat 
almasiwinda ham shigmdi halatmda dogerekke shigadi (jelim, 
qabiq h.t.b.).
5-keste
Aymm madeniy osimliklerde suwdm sapiplamwi 
______________ (Ramad, 1982)______________________
№
Osimlik topari ati
Suwga talabi (mm)
1
Danli osimlikler
365-760
2
Arpa
360-760
3
Tsitruslar ham paxta
500-600
4
Ot-jemlik shopler
550-970
5
Lablebi
700-900
6
Jonishqa
820-910
7
Qant qamisi
400-950
Transpiraciyanm kolemi juda ulken, misali, 1 gektar 
osimlikler vegetaciya dawirinde transpiraciya ushm 3-6 mm t. 
suw sariplaydi. Bul korsetkish usi rayonga atmosferadan tiisetugm 
lgalliq kolemine tuwra keledi (5-keste).
112

---

Transpiraciya tezligi (yagniy belgili waqitta japiraq betinen 
puwlaniwga ketetugm suw mugdari) kopshilik osimlikler ushm 
kundiz к uni saatina 15 ten 200 g/m2 qa ten, keshte 1-20 g/m2 qa 
I cn.