Markaziy osiyoda an’anaviy arxitektura keramikasi texnalogiyasini qAyta tiklash muammolari

QURILISH KERAMlKASINING QISQACHA RIVOJLANISH TARIXI

Keramik buyumlar hozirgi zamon qurilishida binolarning devoriy
qismlari va boshqa konstruktiv elementlarida, yig'ma uysozlikda, yengil
betonlar ishlab chiqarishda samarali qo'llanilmoqda. Ayniqsa, taraqqiy
etayotgan respublikamizda uy-joy qurilishining rivojlanishi, madaniy va
maishiy, uy-joy va san oat ishlab chiqarish binolari hamda xususiy uyjoy qurilishining kengayib borishi keramik buyumlarga bo'igan talabning
oshishini taqozo etmoqda.
Keramika - qadimgi sun'iy materiallardan biri. Insoniyat tarixida
loy birdan-bir quriJish materiali sifatida ishlatilgan. Loyni somon bilan
qorishtirib, uni xom g'isht shaklida quyib, eramizdan awal 8000 yil 01-din turar joyiar qurilgani ma'lum. Eramizdan 3500 yil oldin, xom g'ishtni
kuydirib, uylar qurish g'isht va cherepitsa yuzasini si rlab pishirish usuli
ishlab chiqilgan.

KERAMIK BUYUMLARNING TAVSIFLARI

Barcha keramik materiallar g'ovakligiga qarab massasiga ko'ra suv shimuvchanligi 5% dan ko'p (odatda, 10 .. 20% chegarasida) bo'igan g'ovakli va suv shimuvchanligi 5% dan kam bo'igan zich materiallarga bo'linadi. Keramikadan qurilishda (g'isht, cherepitsa, plita, qoshiq, quvur,
sanitar-qurilish buyumi va boshqalar), uy-ro'zg'orda (sopol va chinni idishlar) va texnikada (elektr izolatori va boshqalar) keng foydalaniladi. Keramika buyumlarini tayyorlashda asosan, qo'ida qorib tuproq qilinadi. U pishitilib kulol charxida, qolip yordamida yoki presslab shakl beriladi. Keyin xumdonda yoki maxsus pechlarda 800"C dan to 1500"C gacha qizdiriladi.
giltuproqdan buyumlar, shuningdek, bino va
inshootlar qurish va pardozlash uchlln materiallar tayyorlovchi sanoat. Keramika buyumlari ichida past haroratga chidamlisi ko'p. Lekin ular ichida olovbardoshligi bilan ajralib tllradiganlari ham bor.
Keramik buyumlar dastlabki xomashyo tarkibi, unga ishlov berish kuydirish sharoitlari - gaz mllhiti, harorati hamda davomiyligi bilan aniqlanllvchi turli xususiyatlarga ega. Keramik buyumlarni hosil qiluvchi material (ya'ni jism) keramika texnologiyasi
keramika texnologiyasi bo'yicha ish lab chiqarilgan va olovbardoshligi 1580°C dan kam bo'imagan keramika buyumi. Keramik buyumlarni ishlab chiqarish uchlln asosiy xomashyo bo'lib, tuproq materiaHari, trepel/ar, argillit va diatomit jinslar, organik va mineral qo'shimchalar, eritmalar xizmat qiladi.