Ma’ruza cho‘G‘lanma lampalarini elektr va yorug‘lik xarakteristikalari
Yüklə 34,18 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Porlanganlik
- Nazorat savollari: 1.
|
4-MA’RUZA CHO‘G‘LANMA LAMPALARINI ELEKTR VA YORUG‘LIK XARAKTERISTIKALARI Reja: 1. YOritilganlik. 2. Porlanganlik. 3. Ravshanlik. Yoritilganlik Biror yuzani yoritilishini miqdoriy ravishda baholash uchun yoritilganlik tushunchasi qo‘llaniladi. YOrtilganlik-sirt (yuza) ustiga tushayotgan yorug‘lik oqimini sirtning yuziga nisbatidir. Amaliy hisoblarda mana shu yuza sifatida poldan 0,8 metr balandlikda joylashgan gorizontal tekislik qabul qilinadi va shartli ish yuzasi deb ataladi. YUzasi ds2 bo‘lgan elementning yoritilganligi teng Agar yuza o‘lchamlari chegaralangan bo‘lsa, unda yuzaning o‘rtacha yoritilganligi olinadi: YOritilganlik sirtga tushayotgan yorug‘lik oqimini yuzaki zichligini ifodalaydi. YOritilganlikning birligi, lyuksdir (lk). Lyuks, bu 1m2 yuzaning yoritilganligi bo‘lib, shu yuzada bir tekis taqsimlangan 1 lm yorug‘lik oqimini hosil qiladi: 1 lk=1 lm/m2 Nuqtasimon manba uchun yoritilganlik va yorug‘lik kuchi qanday bog‘langanligini ko‘rib chiqamiz. Rasmda: yo‘nalishdagi A manbaning yorug‘lik kuchi; β-yuza elementiga normal bilan yorug‘lik yo‘nalishi orasidagi burchak. Elementar moddiy burchakning qiymati: Demak, yorug‘lik oqimi teng bo‘ladi. dS2 yuza elementining yoritilganligi teng Porlanganlik YOrug‘lik oqimini o‘tishi yoki qaytarilishi natijasida , yoritilayotgan yuzalarni (sirtlarni) ifodalash uchun porlanganlik tushunchasi qo‘llaniladi. Porlanganlik - nurlanayotgan siru yorug‘lik oqimini shu sirtning yuziga nisbatidir. Elementar yuza |(dS1)ni porlanganligi teng Agar yuza chekli o‘lchamlarda bo‘lsa, unda yuzaning o‘rtacha porlanganligini olamiz Porlanganlik yoritilayotgan yuza yorug‘lik oqimini yuzaki zichligini ifodalaydi. Birligi sifatida - 1lm/m2- qabul qilingan. Bu 1 lm yorug‘lik oqimini bir maromda nurlayotgan (bir[ tomonga) 1m2 tekis yuzaning porlanganligidir, Agar yorug‘lik oqimini to‘liq o‘tkazib yuboradigan yoki qaytaradigan sirtlar bo‘lsa, unda porlanganlik miqdori yoritilganlikka teng bo‘ladi. Amalda hamma sirtlar ularga tushayotgan yorug‘lik oqimini yo qisman qaytaradi yoki qisman o‘tkazib yuboradi. SHuning uchun oqimning kaytarilgan qismi qaytarish koeffitsienti (r) bilan ifodalanadi, unda Jismdan o‘tgan yorug‘lik oqimi esa o‘tkazish koeffitsienti bilan ifodalanadi, unda Ravshanlik Ravshanlik qurish sezgirligini bevosita aniqlovchi yagona kattalikdir. YOruklikni sezish darajasi turdagi yorug‘lik oqimining zichligiga (yoritilganlikka) bog‘liq bo‘ladi. bu erda: dFkor - ko‘z qorachig‘iga tushayotgan nurlanuvchi yuza (sirt)-ning yorug‘lik oqimi; dS2-dS1 - sirt elementining to‘rchadagi tasvirining yuzi; -ko‘z muhitida yorug‘lik oqimi singilishini hisobga oluvchi o‘tkazish koeffitsenti. YUqoridagi ifodaga asosan Unda (moddiy burchaklar tengligidan) bo‘lgani uchun bu erda: o‘zgarmas kattalik. SHunday qilib yorug‘likni sezgirlik darajasini aniqlovchi turdagi yoritilganlik kattaligiga bog‘liq bo‘lib, bu ravshanlik deb ataladi. Ravshanlik ma’lum yo‘nalishdagi yorug‘lik kuchini shu yo‘nalishga perpendikulyar bo‘lgan tekislikdagi nurlanuvchi sirt tasvirining yuzasiga nisbatidir. ¡lchamlari chekli bo‘lgan nurlanuvchi yuzalar uchun o‘rtacha ravshanlik tushunchasini kiritish mumkin: Ravshanlikning birligi sifatida kandela taqsim metr kvadrat (kd/m2) olingan. Nazorat savollari: 1. YOritilganlik tushunchasi nimani baholaydi? 2. Porlanganlik tushunchasiga ta’rif bering va yoritilganlikdan farqini ko‘rsating? 3. YOritilganlikni o‘lchov birligi qanday? 4. Ravshanlik nimani xarakterlaydi? 5. Ravshanlikni ifodasini keltirib bering? Yüklə 34,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|