Ma’ruza Kimyo sanoati tehnologik jarayonlarini modellashtirishga misollar. Reja

Rasm.8.5 Bimetallik termometr prinsipial sxemasi

bimetallik plastinka, temperatura o’zgarishiga qarab egilish darajasini o’zgartiradi va bu tyaga 3 va richag 4 orqali o’lchov asbobi strelkasiga uzatiladi. Temperatura oshganda bimetallik plastinka chiziqli kengayish temperatura
koeffitsienti kichik bo’lgan metall tomonga qarab buriladi (^2 ).

Mexanik termometrlar asosan signallovchi asboblar sifatida ishlatiladi. Bimetallik termometrlar temperatura kompensatorlari sifatida, boshqa o’lchov asboblariga o’rnatilib, ularning ko’rsatishiga atrof muxit temperaturasining ta’sirini kompensatsiyalash uchun qo’llaniladi.

4.Manometrik termometrlar. Manometrik termometrlarning ishlashi berk xajmdagi gaz, suyuqlik yoki bug’ning bosimini temperatura ta’sirida o’zgarishiga asoslangan.

O’lchov asbobi qanday ishchi modda bilan to’ldirilganiga qarab, manometrik termometrlar gazli, suyuqlikli va bug’-suyuqlikli turlarga bo’linadi.

O’lchov asbobi (rasm.8.6) termoballon 1, kapillyar trubka 2 va manometrik qism 3-6 (trubasimon truba 3, ushlagich 4, uzatgich (povodok) 5 va tishli sektor 6) dan tashkil topgan. O’lchov asbobining butun tizimi ishchi modda bilan to’ldiriladi. Termoballon temperaturani o’lchash ob’ektiga o’rnatiladi. Temperaturaning ortishi bilan masalan, butun berk tizimda bosim ortishi kuzatiladi. Bosim ortishi manometrik prujinani deformatsiyalanishiga va uning erkin uchi uzatish mexanizmi orqali o’lchov asbobi strelkasini burishiga sabab bo’ladi.

Rasm.8.7 Termoballon tuzilishi prinsipial sxemasi

1 – ximoyalovchi gilьza;

2 – termoballlon;

3 – gilьzani to’ldiruvchi modda;

4 – futorka;

5 - kapillyar trubka;

6 – vtulka;

7 – pastki ajratuvchi shayba;