Mashinasozlik materiallari

Magniy qotishmalarining tarkib, mexanik xossalari hamda qo'llash 
sohasida misollar
.
8.1-jadval
 

---

Quymalar olishda ko'proq yuqori mexanik va texnologik xossalarga ega 
bo'lgan MЛ5, MЛ6 qotishmalari keng qo'llaniladi. Bu qotishmalardan buyumlar 
tayyorlanadi. Lekin MЛ5 ga qaraganda M6 ning suyuq holda oquvchanlik 
xususiyati yaxshiroq. 
Bu qotishmalarning 
gomogenlash usuli
bilan mexanik xossalarini ko'tarish 
mumkin. Buning uchun qotishmani 420
0
C qizdirib, shu haroratda 12...14 soat 
ushlab turiladi va MЛ6 uchun 190
0
C da 4 . . . 5 soat ushlab eskirtirib berish kerak 
(T6). MЛ10 olovbardosh qotishma bo'lib, 300
0
C harorat atrofidagi sharoitda 
ishlaydigan buyumlar tayyorlanadi. Bunday qotishma gomogenlangandan keyin 
593
0
C ga qizdirib toblanadi va so'ngra 200
0
C qizdirib (12. . .16 soat) sun'iy 
eskirtiraladi (T6). 
MЛ12 yaxshi mexanik xususiyatlarga ega bo'lish bilan birgalikda yaxshi 
korroziyabardosh va qo'shish xususiyatlariga egadir. Termik ishlash (T6) natijasida 
uning xossalarini yanada oshirish mumkin. Quyma magniy qotishmaning 
donachalari qancha mayda bo'lsa, mexanik xossalari yaxshi bo'ladi. Masalan, 
alyuminiyli qotishmaning donachalarini maydalash uchun o'ta qizdirish zarur yoki 
1% gacha mel, ayrim holda magnezit qo'shib legirlash kerak. Bunda suyuqlikda 
erishi qiyin bo'lgan, qattiq eritmaning 
kristallanish
uchun tayyor markaz ro’lini 
bajaruvchi zarrachalar (Al
3
Fe, Al
4
C
3
) hosil bo'ladi. 
Magniy qotishmalarini
eritishda va quymalar olishda qotishma yonib ketmasligi 
uchun zarur choralar ko'rish kerak. Buning uchun qotishma temir qozon 
(tigel)
da 
eritilib, eritma flyus (ko'pik) ostida bo'lishi kerak, quyish vaqtida esa oqib 
tushayotgan suyuqlik ustiga oltingugurt kukuni sepilsa, hosil bo'layotgan 
oltingugurt gazi uni yonishdan saqlaydi. Qum tuproqli qoliplarga quyilayotganda 

---

oksidlanishni kamaytirish uchun qum tuproq tarkibiga maxsus qo'shimcha, 
masalan alyuminiyning ftorli tuzi qo'shiladi.