Mashinasozlik texnologiyasi

σF2 ≤ (σF2)
Mustahkamlik sharti bajarilmoqda.
III. Yassi tasmali uzatmaning hisobi
Hisoblash uchun dastlabki ma’lumotlar: Uzxatilayotgan quvvat Pt=5.5 kVt; Yetaklovchi (kichik) shkivning aylanishlar chastotasi n_dv= mi731.25n^-1 ; Uzatish nisbati i₁=i_tas=3.046 ; tasmaning sirpanish koeffitsienti ℇ= 0.01 - 0.02.
1. Yetaklanuvchi shkivning diametri D1, mm, aniqlanadi. T₁ = 79.53 N·m
D₁= 6· D₁= 186.564 mm
ГОСТ 17383—73 standart qatoridan D₁= 180 mm deb qabul qilamiz.
2. Yetaklanuvchi shkivning diametri D₂, mm, aniqlanadi. ℇ= 0.01
D₂= D1·i_tas·(1- ℇ) D₂= 534.6 mm,
ГОСТ 17383—73 standart qatoridan D₂= 500 mm deb qabul qilamiz.
3. Uzatishlar nisbati,
i= i= 2.806
Uzatish nisbati farqi, = -6.46 ˂ 3% gacha ruxsat etiladi.
4. O’qlararo masofa,
a= 2·(D₁+D₂) a= 1.36 x 10³ mm
5. Kichik shkivning qamrov burchagi,
α= 180 - 60· α= 166°
6. Tasmaning uzunligi, mm
L= 2·a+0.5·π·(D₁+D₂)+ L= 3.787 x 10³ mm L= 3800 mm.
7. Tasmaning tezligi, m/s n₁= 953 min^-1
ν= ν= 8977 mm/s ν= 8.97 m/s
8. Aylana kuch, N
F_tas= F_tas= 334.448 N
9. 7.1- jadvaldan B 800 markali tasmani tanlaymiz.
Z=2 δ₀= 1.5 mm p₀= 3 N/m
Quyidagi shartni tekshiramiz,
δ≤δt δ= δ₀·Z δ= 3 mm,
δt= 0.025·D₁ δt= 4.5 mm
Shart bajarilmoqda.
10. Qamrov burchagi koeffitsienti,
Cα= 1 – 0.003·(180 – α) Cα= 0.958
11. Tasma tezligi tasirini hisobga oluvchi koeffitsient,
Cν= 1.04 – 0.0004·ν² Cν= 1.008
12. Ishlash rejimini hisobga oluvchi koeffitsient, Cp= 1
13. Uzatma markazlari chizig’i qiyaligini hisobga oluvchi koeffitsient,
Qiyalik 60° gacha bo’lganda CƟ= 1 deb qabul qilinadi.
14. Qistirma enining 1 mm ga ruxsat etilgan ishchi yuklama,
(p)= p₀·Cα·Cν·C_p·C_Ɵ (p)= 2.897 N/m
15. Tasmaning eni,
B_tas ≥ B_tas= 57.723 mm, 7.1- jadval bo’yicha B_tas= 63 mm deb qabul qilamiz.
16. Tasmaning dastlabki tarangligi, N
σ₀= 1.8 MPa, F₀= σ₀·B_tas·δ F₀= 340.2 N
17. Tasma tarmoqlaridagi kuchlanishlar, N
Yetaklovchinikida,
F_{tas 1}= F₀+0.5·F_tas F_{tas 1}= 507.42 N
Yetaklanuvchinikida,
F_{tas 2}= F₀-0.5·F_tas F_{tas 2}= 172.97 N
18. F_{tas 1} kuch tasiridan kuchlanish, MPa
σ₁= σ₁= 2.685 MPa
19. Eguvchi kuchlanish, MPa
E_eg= 100 MPa, σ_eg= E_eg· σ_eg= 1.666 MPa
20. Markazdan qochma kuch tasiridan kuchlanish, MPa
p= 1100 MPa, σν= p·ν²·10^-6 σν= 0.88 MPa.
21. Maksimal kuchlanish, MPa
σ_max= σ₁+σ_eg+σν σ_max= 5.236 MPa.
22. Tasmaning umrboqiyligini aniqlash:
Aylanib o’tishlar soni: λ= λ= 2.36 x 10^-3 sek^-1
Ci= 1.5· – 0.5 Ci= 1.615
Cn= 1 - o’zgarmas yuklamada.
Umirboqiylik, soat σ₁= 7 MPa,
H₀= H₀= 5.426 x 10⁶ soat.
23. Uzatma validagi yuklama, N
Sin = Sin 83^o= 0.9925 Ftv= 3·F₀· Sin Ftv= 1012.945 N
IV. Reduktor vallarining dastlabki hisobi.
Kamaytirilgan ruxsat etilgan kuchlanish bo’yicha buralishga dastlabki hisobni o’tkazamiz. Bunda vallarning, shesternya, tishli g’ildirak va podshipnik osti diametrlarini aniqlab, eskizini chizamiz.
1. Buralishga ruxsat etilgan kuchlanish qiymati [𝜏]= 20 MPa bo’lganda yetaklovchi valning chiqish oxiridagi diametri quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi:
T₂= 230.246 N·m dv₁= dv₁= dv₁= 38.85 mm
Val diametrini quyidagicha qabul qilamiz: dv₁= 40 mm.
2. Podshipnik osti bo’yninig diametric dp₁= 45 mm. Shesternya val bilan birgalikda tayyorlangan.

Yetaklovchi valning eskiz chizmasi.
3. Yetaklanuvchi valning chiqish oxiridagi diametrini aniqlaymiz: [𝜏]= 25 MPa deb qabul qilamiz.
T₃= 1768.978 N·m dv₂= dv₂= dv₂= 76.67 mm
Val diametrini quyidagicha qabul qilamiz: dv₂= 77 mm.
Podshipnik osti bo’yninig diametrini dp₂= 85 mm va tishli g’ildirak osti bo’yninig diametrini
dk₂=90 mm deb qabul qilamiz. Bo’rtiq diametrini db₁= 45 mm deb qabul qilamiz.

Yetaklanuvchi valning eskiz chizmasi.
IV. Shesternya va tishli g’ildirakning konstruktiv o’lchamlari.
Shesternya
d₁= 70 mm, da₁= 78 mm, b₁= 131 mm
Tishli g’ildirak
d₂= 560 mm, da₂= 568 mm, b₂= 126 mm.
Tishli g’ildirak gupchagining diametri va uzunligi:
dg= 1.6·dk₂ dg= 1.6·90 dg= 144 mm,
lg= (1.2 1.5)·dk₂ lg= (1.2 1.5)·90 lg= 108 135 mm.
lg= 46 mm deb qabul qilamiz.
Tishli g’ildirak to’g’ininig qalinligi,
= (2.5 4)·mn = (2.5 4)·4 = 10 16 mm = 14mm deb qabul qilamiz.
Disk qalinligi C= 0.3·b₂ C= 0.3·126 C= 37.8 mm.