Машђулотлар ва уларhиhг таксимлаhиши

8-mavzu: Moliyaviy firibgarliklar va ularga qarshi choralar.
Moliyaviy firibgarlik tushunchasi va uning turlari. Bank kartalari bilan bo’ladigan firibgarliklar. Bank kartalariga risklar. Bank kartalarini himoyalash tartibi. Kreditlar bilan bo’ladigan firibgarliklar. Investitsiyalar bilan bo’ladigan firibgarliklar. Moliyaviy piramida va uning belgilari. Sof investitsion loyihalar va firibgarlik sxemalarini farqlash usullari. Firibgarlikka uchraganda ko’riladigan chora-tadbirlar.

III. Amaliy mashg’ulоtlar uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:

1. “Moliyaviy savodxonlik” faniga kirish. Pul, uni topish va pulni samarali boshqarish yo’llari.
2. Shaxsiy moliya va shaxsiy moliyaviy rejalashtirish.
3. Uy buxgalteriyasi: aktiv va passivlardan foydalanish, daromad va xarajatlarni optimallashtirish.
4. Jamg’arma va investitsiya, jamg’arma shartlari va ular bo’yicha risklarni boshqarish.
5. Kredit tushunchasi, belgilari, turlari va shartlari.
6. Hisob-kitob va kassa operatsiyalari.
7. Moliyaviy firibgarliklar va ularga qarshi choralar.


IV. Labоratоriya ishlarining ro‘yхati.

Fan doirasida laboratoriya ishlari ko‘zda tutilmagan.

V. Kurs ishi (loyihasini) tashkil etish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar.
Fan bo‘yicha kurs ishi (loyihasi) ko‘zda tutilmagan.


VI. Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar.
Mustaqil ta’lim uchun tavsiya etiladigan mavzular.

	№	Mustaqil ish mavzulari	Soat
		Pul, uning mohiyati, turlari, pulni topish.	1
		Xarajatlarni rejalashtirish, pulni samarali boshqarish yo’llari.	1
		Shaxsiy moliya tushunchasi, Uni o’rganish usullari.	1
		Shaxsiy moliyaviy rejalashtirish.	1
		Inson kapitali. O’z insoniy kapitalidan foydalanish va uni qo’llash.	1
		Qarorlar, uning turlari, qarorlarni qabul qilish, maqsadni aniqlash, muqobil variantlarni toppish va tanlash, optimal variantni tanlab bilish.	1
		Pul bilan bog’liq bo’lgan qarorlarni qanday qabul qilish kerak? Shaxsiy moliyaviy rejani tuzish.	1
		Moliyaviy maqsadni aniqlash. Maqsadga erishishning muqobil usullarini tanlash. Moliyaviy maqsadga erishish strategiyasini tanlash.	1
		Uy buxgalteriyasi tushunchasi. Uy xo’jaligida aktiv va passivlar, ularning mohiyati va tarkibi. Aktiv va passivlardan samarali foydalanish. Aktiv va passivlarning hisobi.	1
		Daromad turlari tarkibi va ularning shakllanish tartibi, daromad manbalari.	1
		Xarajatlar, xarajatlar tarkibi, ularni hisobga olish, xarajatlarni optimallashtirish.	1
		Uy xo’jaligi budjetini tuzish, daromad va xarajatlarning muvofiqligi.	1
		Pulni jamg’arishning maqsadi va ahamiyati, jamg’arish yo’llari.	1
		Inflyatsiya tushunchasi, uning kelib chiqish sabablari. Inflyatsiyani hisoblash.	1
		Depozit (omonat) tushunchasi, uning afzallik va kamchiliklari.	1
		Bank tushunchasi va bank turlari. Banklarda deposit hisobvaraqlarini ochish. Depozit (omonat)larning xususiyatlari.	1
	17.	Kredit tushunchasi, belgilari, turlari va shartlari.	1
	18.	Kreditning qaytariluvchanligi va uning ta’minlanganligi.	1
	19.	Kredit qiymatini kamaytirish va kreditdan foydalanishda yo’l qo’yiladigan xatolar.	1
	20.	Pulni saqlash, almashtirish va o’tkazish. Bank yacheykasining ahamiyati.	1
	21.	Pul o’tkazmalarini amalga oshirish tartibi va shartlari. Pul o’tkazmasi uchun komissiya, uning hajmiga ta’sir qiluvchi omillar.	1
	22.	Valyutani almashtirish tartibi.	1
	23.	Bank kartalari, ulardan foydalanish. Bank kartasi bilan operatsiyalarning ishonchliligini ta’minlash.	1
	24.	Debetli karta va kreditli kartaning mohiyati va ahamiyati.	1
	25.	Moliyaviy firibgarlik tushunchasi va uning turlari.	1
	26.	Bank kartalariga risklar. Bank kartalarini himoyalsh tartibi.	1
	27.	Kreditlar bilan bo’ladigan firibgarliklar.	1
	28.	Investitsiyalar bilan bo’ladigan firibgarliklar. Moliyaviy piramida va uning belgilari.	1
	29.	Firibgarlikka uchraganda ko’riladigan chora-tadbirlar.	1
	30.	Sof investitsion loyihalar va firibgarlik sxemalarini farqlsh usullari.	1
		Jami	30

VII. GRAFIK ORGANAYZERLAR
Grafik organayzerlar ma’ruza, amaliy va mustaqil ta’lim mashg‘ulotlarida talabalar o‘quv materiallarini samarali o‘zlashtirishlari uchun joriy etiladi. Quyida ularning ba’zilari keltirilgan.
1) BBB jadvali. Barchama’ruza darslarida qo‘llaniladi. BBB usuli (“bilaman”, “bilishni xohlayman”, “bilib oldim”) orqali talaba o‘zini kuzatishi, o‘qituvchi esa darsga baho berishi mumkin. Talaba dars boshida mavzu bo‘yicha nimani bilishini (B1) va yana nimalarni bilishni xohlashini (B2) daftariga yozib qo‘yadi. Dars so‘ngida nimalarni bilib olganligini (B3) qayd qilib qo‘yadi.
2) Insert usuli. Bu usul matnni o‘zlashtirishda qo‘llaniladi. Talaba sahifa hoshiyasiga o‘z belgilarini qo‘yib ularga munosabat bildiradi. Masalan: “v” – zarur; “–“ - xato; “+” - yangi; “!” – e’tibor qiling; “x” - ortiqcha; “*” - ko‘chirish kerak; “?” – tushunarsiz va h.k.
3) Klaster sxemasi

Bu usul fikrni erkin bayon qilish uchun qo‘llaniladi. Masalan, talaba o‘tilgan mavzu bo‘yicha klaster tuzishi mumkin. O‘rtaga kalit so‘z, tarmoqlarga unga bog‘liq boshqa atamalar yoziladi. Ular ham o‘z navbatida tarmoqlarga ajralishi mumkin.

4) Venn diagrammasi

O‘rganilayotgan ob’ektlarni taqqoslash, o‘xshash va farqli jihatlarini topish, tahlil qilish uchun qo‘llaniladi. Diagrammadagi doirachalar alohida ob’ektni, kesishmalar esa ularning o‘xshash va bog‘liq jihatlarini bildiradi. Talabadan ob’ektlarning alohida (1-3), o‘zaro bog‘liq (4-6) va umumiy (7) jihatlarini yozma ifodalab berish talab etiladi.

VIII. INTERFAOL O‘QITISH USULLARI (ACTIVITY)
Amaliy mashg‘ulotlarda interfaol o‘qitish usullari qo‘llaniladi. Bu usullar talabalarda jamoada ishlash, kasbga oid mustaqil va tanqidiy fikrlash, muloqot madaniyati va xulosa chiqarish ko‘nikmalarini shakllantiradi.