Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

4.
Qaysi biri simmetrik? 
@edurtm_uz

---

A
b
D
54
8-DARS: 
KO‘PBURCHAK VA UNING PERIMETRI
61
Ko‘pburchak va uning perimetri
8-dars
1.
Eslaymiz. Shakllarning qaysi biri ko‘pburchak emas?
5.
Shakllarning perimetrini 
hisoblaymiz.
9 cm
3 cm
10 cm
10 
cm
2. 
Ko‘pburchakning pe-
ri metri uning bar cha 
to monlari uzunliklari 
yi g‘in disiga teng. 
2 cm + 3 cm + 3 cm + 2 cm + 3 cm + 3 cm = 16 cm
2 cm
3 cm
3 cm
3 cm
3 cm
2 cm
3.
Ko‘pburchaklar perimetri nimaga teng? 
4 cm
3 
cm
5 cm
5 cm
3 cm
2 cm
4 
cm
6 cm
7 cm
1 
cm
3 cm
4.
Qaysi biri simmetrik? 
62
5.
Namuna asosida hisoblaymiz.
+8
+7
63
70
71
+1
+7
+
86
90
+
+9
+
74
80
+
2 cm
2 cm
2 cm
2 cm
2 cm
2 cm
2 cm
2 cm
2 cm
4 cm
4 cm
8 cm
2 cm
2 cm
8 cm
8 cm
8 cm
6.
Ko‘pburchaklarni chizamiz va perimetrini hisoblaymiz.
2 
cm
4 cm
2 cm
2 cm
4 cm
4 cm
4 cm
3 cm
4 cm
3 
cm
3 
cm
3 cm
1.
Shakllarning perimetri nimaga teng? 
Ko‘pburchak va uning perimetri
9-dars
2.
Rasm asosida jadvalni to‘ldiramiz. 
Ranglar
Kataklar soni
Yashil
16
Qizil
?
Siyohrang
?
Sariq
? 
Jami:
Maqsad:
ko‘pburchaklarni taniydi, farqlaydi, uning elementlarini biladi. 
Uning peremetrini hisoblaydi (formulasiz).
1. 
Mavzu bo‘yicha tushuncha beriladi. Eslaymiz. 
Rasmda qanday shakllar berilgan? (aylana, to‘rtburchak, beshburchak, 
ko‘pburchak) 
Shakllarning qaysi biri ko‘pburchak emas? (aylana) 
2. 
Rasmda ko‘pburchak berilgan. Eslab qolamiz: ko‘pburchakning peri
-
metri uning barcha tomonlari uzunliklari yig‘indisiga teng. Berilgan ko‘pbur-
chakning 6 ta tomoni bor. Ularni qo‘shish amali yordamida topamiz. Uni bir
-
galikda hisoblaymiz: 2 cm + 3 cm + 3 cm + 2 cm + 3 cm + 3 cm = 16 cm. Demak, 
ko‘pburchagimizning perimetri 16 cm ga teng. 
3. 
Amaliy ish.
O‘quvchilarni 3 qatorga bo‘lamiz. “Ko‘pburchaklarning bar
-
cha tomonlarining perimetri nimaga tengligini topamiz” tarzida topshiriq 
beramiz. 
Uchburchakning perimetri
5 cm + 3 cm + 4 cm = 12 cm. 
To‘rtburchakning perimetri
3 cm + 2 cm + 4 cm + 5 cm = 14 cm.
Beshburchakning perimetri
1 cm + 6 cm + 7 cm + 3 cm = 17 cm. 
4. 
Eslaymiz. Simmetrik shakl va simmetriya o‘qi haqida eslab olamiz. 
Simmetriya o‘qi qanday o‘tkaziadi? (simmetriya o‘qi narsalarning o‘rtasi
-
dan teng bo‘linishi)
Qaysi biri simmetrikligini topa-
miz? (ko‘zoynak, 
krujka,
kapalak, 
smayl,
gul, to‘rtburchak, 
kastryulka
)
5. 
O‘quvchilarga ko‘rsatilgan na-
muna asosida ifodalar tuzib, ular
-
ning qiymatini topish tushuntirila-
di. O‘ngdan chapga qarab chizilgan 
ko‘rsatkichlar orqali qo‘shish amalini 
bajarish tushuntiriladi. 
1) 63 + 7 = 70
70 + 1 = 71
63 + 8 = 71. 
2) 86 + 4 = 90