Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

5 + 5 = 10, 7 – 5 = 2, 2 + 2 = 4, 4 + 2 = 6. 
Javob: 5, 2, 4, 6.
O‘quvchilardan topilgan 2, 4, 5 sonlari o‘rnida yana qanday shaklni tasav
-
vur qilishlari so‘raladi. 
4. 
Dastlab berilgan to‘g‘ri chiziq-
lar nechtadan ekanini sanaymiz, 
ular nechtadan? Birinchi rasm dagi 
to‘g‘ri chiziqlar orasi qanday bur-
chakni tashkil qiladi? To‘g‘ri chiziq-
larning kesishish nuqtasidan hosil 
bo‘lgan nurlar sonini topamiz. To‘g‘ri 
chiziqlarni daftarimizga chizamiz. 
5. 
O‘quvchilarga sonlar nurida 
ko‘rsatilgan namuna asosida ifoda
-
lar tuzib, ularning qiymatini topish 
tushuntiriladi. Chapdan o‘ngga qa-
rab chizilgan ko‘rsatkichlar qo‘shish 
amalini, o‘ngdan chapga qarab 
qo‘yilgan ko‘rsatkichlar ayirish ama-
lini bildirilishi tushuntiriladi. 
90 – 40 = 50 
 50 + 40 = 90
80 – 60 = 20 
 20 + 60 = 80 
@edurtm_uz

---

A
b
D
49
3-DARS: 
SODDA GEOMETRIK SHAKLLARDAN
MURAKKAB SHAKLLAR HOSIL QILISH
Maqsad:
sodda geometrik shakllardan (nuqta, kesma, uchburchak, 
to‘g‘ri to‘rtburchak, kvadrat, aylana, doira) murakkab shakllar hosil qiladi.
1. 
O‘quvchilar 3 ta guruhga ajratiladi va har bir guruhga 1 tadan 
hay von chalar rasmi beriladi. “Hayvonchalar qanday shakllardan hosil bo‘l-
gan?” deb topshiriq beriladi. Quyidagi savollar orqali o‘quvchilarda geo
-
metrik shakllarga oid tushunchalarini mustahkamlash, ularni taqqoslash, 
farqlash hamda amaliy hayotda ulardan foydalana olish kabi ko‘nikmalar 
rivojlantiriladi. 
– Qanday hayvonchani ko‘ryapsiz?
– U qayerda yashaydi? Uni hayotda ko‘rganmisiz?
2. 
Bolalarga birgalikda ishlash taklif qilinadi. 
1) Naqshlar qayerlarda ishlatiladi?
2) Naqshlardagi shakllar nechtadan?
3) Bunda qanday shakllar bor?
4) Naqshdan foydalanilgan idishni topamiz?
5) Yana qanday bezaklashda naqshlardan foydalanish mumkin?
3. 
Namuna asosida hisoblashlarni bajarish tushuntiriladi. Kim raketani 
tezroq uchiradi? Sonlarning tarkibini eslatamiz va natijalar to‘g‘ri chiqishi
-
ni nazorat qilamiz. O‘quvchilarning 
turli tarkibda natija chiqarishini 
rag‘batlantiramiz, ularni yana usul-
lar o‘ylashga undaymiz. 
4. 
4 sonining ko‘zgudagi aksini 
oynada ko‘rsatamiz. Xuddi shunday 
holda 5 sonining ko‘rinishini topish
-
ni aytamiz. Bolalar avval bajarib yoki 
tasavvurini tushuntirgan holda “A” 
javobni topadilar. 
5. 
O‘quvchilarga yo‘llanma be-
ramiz. Qanday shakllardan foyda
-
lanilgan? Ularni rangli qog‘ozlar
-
dan qirqib yasaymiz. Qirqib olingan 
shakllar jamlanib, oq qog‘ozga ye
-
limlanadi. Har bir o‘quvchi o‘qituv-
chiga ko‘rsatadi. O‘quvchilar shakl-
larning nomi va rangini to‘g‘ri 
ay ti shiga e’tibor beramiz.
55