Matematika

SONNING OXIRGI 2 TA RAQAMINI TOPISH

→ 24 ning toq darajasining oxirgi 2 ta raqami 24 bilan, juft darajasining oxirgi 2 ta raqami 76 bilan tugaydi va 76 ning istalgan darajasining oxirgi 2 ta raqami 76 bilan tugaydi

ESLATMA! 2, 4, 6, 8 raqamlari bilan tugaydigan sonlarning natural darajaridagi oxirgi 2 ta raqamni topish uchun yuqoridagi qoidadan foydalaniladi

6-Masala

- ifodaning oxirgi raqamini toping

 

MASALALAR

Yechish:

2015:4=503(3 qoldiq)

Demak, - =…1+…1-…2=0

Javob: 0

 

7-Masala

sonining oxirgi 2 ta raqamini toping

 

MASALALAR

Yechish: Berilgan ifodani ko’rinishda yozib olamiz.

ifodada

U holda ning oxirgi 2 ta raqami ekanini topish mumkin.

Javob: 43

 

8-Masala

sonining oxirgi 2 ta raqamini toping

 

MASALALAR

Yechish:

Javob: 76

 

BUTUN SONLAR

→ Natural sonlar, ularga qarama-qarshi sonlar va nol butun sonlar to’plamini tashkil qiladi. Butun sonlar to’plami Z harfi bilan belgilanadi

…,-3,-2,-1,0,1,2,3,…

Butun sonlar ustida ham ko’pgina amallar bajarib, turli xil qiyinchilikdagi masalalarni yechish mumkin.

8-Masala

Raqamlari yig’indisi 2001 ga teng bo’lgan eng kichik natural sonning birinchi raqami nimaga teng?

MASALALAR

Yechish: Son kichik bo’lishi uchun uning xonalari soni iloji boricha kamroq bo’lishi kerak va birinchi raqami iloji boricha kichik bo’lishi kerak. Xonalari soni kam bo’lishi uchun 9 lardan foydalanamiz. 2001=9∙222+3 ekanidan izlanayotgan son ko’rinishida bo’lib, bunda 9 lar soni 222 ta.

Javob: 3

 

MUSTAQIL BAJARISH UCHUN TOPSHIRIQlAR

1. kasr qisqaradigan (2;30) intervalga tegishli natural sonlari nechta?

2. ni toping

3. - ifodaning oxirgi raqamini toping

4. Quyidagi ifodalarning oxirgi 2 ta raqamini toping:

• 
  b) c)
  5. 2001 ta butun musbat sonning ko’paytmasi 105 ga, yig’indisi 2021 ga teng bo’lsa, shu sonlardan eng kattasini toping
  

 

ARALASHMAGA OID MASALALAR

DARSNI YAKUNLASH

Demak, bugungi darsimizda EKUB va EKUK, oxirgi raqam mavzusini o’rganish jarayonida Yevklid algoritmi yordamida murakkab masalalarni hal qilish mumkinligini, darajali sonlarning oxirgi 2 ta raqamini topish qoidalarini o’rgandik. Agar bular sizlarga manzur kelgan bo’lsa, biz bundan xursandmiz!

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. G’.Nasritdinov, M.Mirzaahmedov, S.Abdullayev, A.Haqberdiyev. Matematika 6, Toshkent-2016.

2. M.Mirzaahmedov, G’.Nasritdinov, Sh.Ismailov, F.Usmonov, F.Rahimova, Sh.Aripova. Algebra-8, Toshkent-2019

3. DTM ning 2017-yilda tavsiya qilingan testlari

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !

Tayyorlovchi: N.Kamalov-Xorazm viloyati Bog’ot tumanidagi 92-IDUMI matematika fani o’qituvchisi. [e-mail]

ARALASHMAGA OID MASALALAR
http://hozir.org