Materialshunoslik va yangi materiallar texnologiyasi

Lupa yordamida iz
diametrini o’lchash sxemasi

Demak, Brinell bo’yicha materiallar kattiqligini tubandagicha yozish mumkin: Materiallarning qattiqligini tezda aniqlashda yuqoridagi formula asosida tuzilgan jadvallardan foydalanish katta qulaylik beradi. 1-ilovada bu xil jadvallardan biri keltirilgan.

Brinell bo’yicha qattiqlik, masalan, 85NV5(750)20 tarzida yoziladi.
Bu yerda 85-materialning Brinell bo’yicha qattiqligini (kg • k/mm²), 5-sharcha diametrini (mm), 750 (kg-k) yuklamani qiymatini va 20 namunaning yuklama ostida tutish vaqtining sekund hisobida bildiradi.
Talabalar berilgan topshiriqqa ko’ra mustaqil ravishda olib borilgan sinov natijalarini jadvalga yozadilar. SHuni qayd etish ham lozimki, metallarning qattiqliklari bilan ularning cho’zilishga muvaqqat qarshiliklari orasida ma’lum bog’lanish bor:

Masalan, yumshatilgan po’latlar uchun a koeffitsient 0,34—0,36 oralig’ida bo’ladi.
13.2-jadval

Tartib №	Namuna materiali va –qattiqligi kgk/mm^2	Qalinligi, mm	Sinov sharti				Sinalishda sharchaning namuna sirtida qoldirgan izlari diametri, mm			Izlarning o’rtacha diametri, mm	Brinell bo’yicha qatiqligi kgk/mm^2
			Toblangan sharcha diametri D, mm	Namuna qo’yiladigan qoplama P, kg	Namuna yuklama ostida tutish vaqti , s		d1	d2	d3	Do’rt	NV