Nazorat savollari: 1. Rangli metall qanday ko’rsatgichlarga qarab klassifikatsiya qilinadi?
2. Rangli metallarning xossalariga mis qanday ta’sir qiladi?
3. Agar polimer materialini kiryadan (“filьera”dan) cho’zib o’tkazilayotganda uning uyushqoqligi o’zgarmasa nima bo’ladi?
4. Alyuminiy qotishmasini sun’iy eskirtirganda vaqt o’tishi bilan uning mustahkamligi pasayadimi?
Foydalanilgan adabiyotlar: Callister William D. Jr., Materials Science and Engineering, an Introduction. Wiley and Sons. UK 2014
Mikell P.Groover., Fundamentals of Modern Manufacturing Materials, Processes, and Equipment John Wiley and Sons inc USA 2010
13-AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARNING QATTIQLIGINI BRINELL VA ROKVELL USULIDA SINASH. Namunalarni tayyorlash. Sinaladigan materiallardan kesib olingan zagotovkalardan namunalarni GOST talabiga ko’ra tayyorlanadi.
Bunda uning sirtida moy, zanglar, tirnalgan joylar bo’lmasligi, tekis va silliq bo’lishi kerak. Buning uchun sirt yuzi mayda tishli egov yoki charx toshda jilvirlanadi. Namunaning eng kichik qalinligi (S) botiriladigan sharchaning botgan izi chuqurligi (h) dan kamida o’n marta katta bo’lishi kerak: S 10 h qiymatni esa tubandagi formula bo’yicha aniqlanadi:
yoki
bu erda R — namunaga qo’yilgan yuklama, N yoki kg.k; D — sharcha diametri, mm; NV — materialning Brinell bo’yicha qattiqligi» kg. k/mm2.
Sinaladigan namunani yoki detalning eng kichik qalinligi (h), sharcha diametri (D), yuklama (R) va Brinell bo’yicha qattiqligi (NV). NV ga ko’ra sharcha diametrini kamida necha mm bo’lishi jadvalda keltirilgan.
Foydalanilgan asbob, moslama va o’lchov asboblar Sinovda TSH tipdagi asbobdan, sharchaning namunada qoldirgan izi diametrini 20—30 marta kattalashtirib, o’lchashga imkon beruvchi lupadan va namuna qalinligi, izlar chuqurligini, joyini va ular aro oralig’ini o’lchashda shtangensirkul yoki chizg’ichlardan foydalaniladi.
