Mavhum qaynash qatlamining turlari va gidrodinamikasi. Reja: Mavhum qaynash egri chiziqlari. Mavhum qaynash soni

w0 > wmk bo’lgan holatda tezlik ortishi bilan qatlam kengayadi va g’ovakliligi (bo’sh hajmi) ko’payadi.
Mavhum qatlam muvozanati buzilishi va zarrachalarning yoppasiga uchib chiqish tezligini ifodalovchi ikkinchi kritik tezlik ham prof. O.M.Todes tomonidan keltirib chiqarilgan formula yordamida hisoblash mumkin:
Reуч  Ar (3)

180,575 Ar
bunda
wучd
Reуч 

Uchib chiqish tezligi esa:
Re _уч wуч 
d
Qatlam g’ovakliligi 0,4 <  < 1 oraliqda bo’lganida Re ni hisoblash uchun quyidagi umumlashtirilgan formula taklif etiladi:
Re0  Ar 4,75 4,75 (4)
18  0,6 Ar 
Agar, w ma’lum bo’lsa  ni quyidagi formula orqali topish mumkin:
 18 Re₀Ar0,36Re₀² _^0,21(5)
O’zgarmas qatlam N_q va mavhum qaynash qatlami balandliklari N_mk o’rtasida quyidagi bog’liqlik bor.
H_мк1_мк   Н_к1_к (6)
bu yerda _q va _mk - qo’zg’almas va mavhum qaynash qatlamlarining g’ovakliligi. Qatlamdagi bosimlar farqi ushbu tenglamadan aniqlanadi:
p  g1 H (7)
^к
1 (8)
₃
bu yerda _k - qatlam zichligi, kg/m³; ₃ - qattiq zarrachalar zichligi, kg/m³.
Qo’zg’almas qatlam g’ovakliligi esa:
^Т
₀ 1
₃
bu yerda _Т - materialning «to’kma» zichligi, kg/m³.
Qattiq zarrachalar qatlamidagi bosimlar farqini hisoblash uchun Ergan formulasini qo’llash mumkin:

P 150 1^30² ^w2 H 1,751^3 0  _пw² Н (9)
0 dэ 0 dэ
Mavhum qaynash qatlami bir va turli jinsli bo’lishi mumkin.
Bir jinsli mavhum qaynash amalda faqat tomchili suyuqlik oqimida qattiq zarrachalar mavhum qaynash jarayonidi sodir bo’ladi.
Bunda oqim tezligi w_mk dan ko’payib ketganda qatlam balandligi ortsa ham uni tepa chegarasi sezilarli darajada tebranmaydi (3a-rasm).
Ammo, sanoat korxonalarida asosan «qattiq jism – gaz» sistemasida mavhum qaynash jarayoni ishlatiladi (3b -rasm). Odatda, bu sistema ko’pincha, turli jinsli bo’ladi. Ba’zi hollarda gaz pufakchalariga ega bo’lgan mavhum qaynash jarayoni sodir bo’ladi. Bu pufakchalar qatlam tepa qismiga yetganda yoriladi va natijada qatlam balandligining tebranishiga olib keladi (3a-rasm). SE va SE₁ nuqtali chiziqlar mavhum qaynash qatlami tebranish oralig’ini bildiradi.

Turli jinsli qatlamning mavhum qaynash jarayoni uchun qatlamda har xil o’lchamli pufakchalar mavjudligi xarakterlidir. Agar, mavhum qaynash soni kichik bo’lsa, qatlamning turli jinsli ekanligi uning xarakteristikalariga ta’sir etmaydi. Aksincha, harakatlanuvchi pufakchalar qatlamidagi zarrachalar aralashishini jadallashtiradi. Lekin, Kw o’sishi bilan qatlamning turli jinsliligi ortadi, ya’ni pufakchalar o’lchami kattalashadi va qatlam tepa chegarasidan qattiq zarrachalar intensiv ravishda uloqtiriladi. Pufakchalar ko’ndalang o’lchami qurilma o’lchamigacha yiriklashib boradi. Natijada porshenli rejim hosil bo’ladi (3g-rasm). Bu rejimda qattiq jism va gaz o’rtasidagi o’zaro ta’sir yomonlashadi.
Agar, nam yoki juda mayda, hamda yopishqoq zarrachalar mavhum qaynash holatiga keltirilganda kanalli mavhum qaynash jarayoni paydo bo’ladi (3d-rasm). Kanal hosil qiluvchi qatlamning eng so’nggi holati bo’lib favvora qatlam hisoblanadi. Bunda, qurilma o’qi atrofidagi kanal orqali gaz oqimi qatlamdan otilib chiqadi.
Donador-tolali materiallarning mavhum qaynashi. Ma’lumki,
Vatanimizning eng asosiy texnik xom – ashyosi - paxta chigitidir. Paxta chigiti ko’p qatlamli noto’g’ri shaklli, geterogen sistema bo’lib, uning yadrosi – kolloid -