Mavzu : Bolalar adabiyotida xalq og`zaki ijodi. Maqol, topishmoqlar va tez aytishlar

Topishmoqlar mavzusi tabiat va kundalik hayotda, ro`zg`orda, uchrab turadigan aniq hodisa yoki narsa yoxud boshqa tushuncha haqida bo`ladi.

Topishmoqlar mavzusi tabiat va kundalik hayotda, ro`zg`orda, uchrab turadigan aniq hodisa yoki narsa yoxud boshqa tushuncha haqida bo`ladi.

Masalan: Dum- dumaloq jajji oy, chaqib yesang g`ij- g`ij moy. ( Yong`oq )

Qo`li yo`q, oyog`i yo`q uy poylar. ( Qulf )

Ko`pincha topishmoqlar mubolag`a yo`li bilan yaratiladi, masalan: Bir chuqurda, ming chuqur ( angishvona )

Ko`pincha topishmoqlar mubolag`a yo`li bilan yaratiladi, masalan: Bir chuqurda, ming chuqur ( angishvona )

O`zi bir qarich, soqoli ming qarich ( igna- ip )

Muallifiga ega bo`lgan she’riy topishnoqlar chiston, shuningdek lug`z deb ham yuritiladi. Chiston forscha so`z bo`lib “ chist ” – nima , “ on ” – u ma’nosini beradi.

Chiston alohida she’riy janr ham hisoblanadi. Bu janrda dastlab Navoiy , keyinchalik Uvaysiy samarali ijod qilgan.

Masalan: Navoiyning “ Qalam ” , “ Tanga ” , “ Yumurtqa ” , Uvaysiyning “ Anor ” , “ Kun va tun ” chistonlari mashhur.

Topishmoqlardan namunalar:

Topishmoqlardan namunalar:

• Lenta kabi cho‘zilib, Bulut desang, bulutmas,

Yurtni yurtga ulaydi. Yerdan ko‘kka suzadi.

Do‘stni do‘stga uchratib, Ko‘zga, burunga kirsa,

Qalbga sevinch qalaydi. Asabingni buzadi.

(Yo‘l) (Tutun)

• Qo‘shaloq tovoq, Keragida suvga otasan,

Ichi to‘la yog‘. Qimirlashin poylab yotasan.

(Yong‘oq) (Qarmoq)

Talabalar uchun mantiqiy topishmoqlar:

Talabalar uchun mantiqiy topishmoqlar:

1. Tuyaqush o`zini qushman deb ayta oladimi?

2. Juda och qoringa nechta tuxum yeyish mumkin?

3. Dunyodagi har bir narsa uchun nima kerak?

4. Choynak bilan qopqog`i uchun bola 11 so`z to`ladi, choynakning narxi qopqog`iga qaraganda 10 so`m qimmat. Qopqog`ning narxi qancha? 50 tiyn + 10 so`m = choynakning narxi