Mavzu : Krizis holatdagi bemorga maslahat berish.Yo`qotish, bemor holatini o`ziga xosligi.
Kriz (frans. crise — xuruj) — bemor ahvolining toʻsatdan ogʻirlashib qolishi; mavjud kasallik zaminida vujudga keladi.
Kriz (frans. crise — xuruj) — bemor ahvolining toʻsatdan ogʻirlashib qolishi; mavjud kasallik zaminida vujudga keladi.
Kriz asosan, bosh miya qon to-mirlari faoliyatidagi jiddiy oʻzgarishlar oqibatida kelib chiqadi. Miya, yurak, buyrak va boshqa hayotiy muhim aʼzolarda toʻsatdan roʻy bergan tomirlar spazmi natijasida vaqtinchalik qon aylanishi boʻzilib, shu aʼzolar faoliyatida jiddiy oʻzgarishlar kuzatiladi. Qattiq charchash, hayajonlanish, mehnat va dam olish sharoitlarining toʻgʻri yoʻlga qoʻyilmaganligi, ob-havoning oʻzgarishi, bemorga toʻgʻri kelmaydigan ovqatlar yeyish, ichkilik ichish, chekish va boshqa noxushliklar Krizga sabab boʻlishi mumkin. Kriz vaqtida bemor bezovtalanadi, bosh ogʻrigʻi zoʻrayadi, qoʻl-oyoq titraydi va uvoʻshadi, koʻz xiralashib, quloq shangʻillaydi va h.k. Gipertonik, gipotonik, triotoksik Kriz shuningdek, bosh miya qon tomiri krizi, vegetativ tomir krizi va boshqa xil Krizlar farq qilinadi. Krizning oldini olish uchun asosiy kasallikni davolash kerak.
Gipertonik kriz — sabablari, belgilari, davolash, birinchi yordam ko’rsatish, oldini olish. Hozirgi kunda ko’pchilik odamlar yuqori qon bosimi kabi muammoga duch kelishmoqda. Tez-tez qon bosimning ortishi gipertonik kasallikning paydo bo’lishiga olib keladi. Biroq, o’z-o’zidan, surunkali shaklga ega bo’lgan gipertonik kasallik hayotga to’g’ridan-to’g’ri xavf tug’dirmaydi, lekin bu birinchi navbatda yurak-qon tomir tizimining a’zolari bilan bog’liq jiddiy asoratlar paydo bo’lishi uchun xavf omilidir. Shunga qaramay, gipertonik kasallikning kuchayish davri ham bor. Tibbiyotda bu gipertonik kriz sifatida tanilgan.
Holat tavsifi
Shuni yodda tutish kerakki, gipertonik kriz bu faqatgina birdan qon bosimi ko’tarilishigina emas. Qon bosimining epizodik ko’tarilishi nisbatan sog’lom odamlarda ham kuzatiladi, masalan, jiddiy jismoniy kuch ishlatishda, jiddiy stress holatlarida va hokazo. Qon bosimining ko’tarilishidan tashqari, gipertonik kriz, shuningdek, umumiy qon aylanishi yetishmasligini ko’rsatadigan bir qator alomatlar bilan tavsiflanadi.
Gipertonik krizning kelib chiqishi uchun javob beradigan asosiy sababchi — gipertonik kasallikdir. Shu bilan birga, bu vaziyat boshqa kasalliklarda yuzaga keladigan ikkilamchi gipertoniyalarda ham kuzatilishi mumkin:
Agar kriz bemorda ilk marotaba yuzaga kelgan bo’lsa yoki undan oldingi holatdan ko’ra og’irroq bo’lsa, shoshilinch tibbiy yordam chaqirish kerak. Shuni ta’kidlash kerakki, tez yordam guruhlari ko’pchilik hollarda gipertonik kriz tufayli chaqiriladi. Boshqa hollarda, bemorga mustaqil ravishda yordam berish mumkin.
