Mavzu : Mehnat resurslari va xususiyatlari Bajardi: Islomjon Isomov Tekshirdi: Bababekova N

Korxonaning mehnat resurslari bilan ta'minlanishini tahlilqilishning ahamiyati.

Korxonalarning kerakli mehnat resurslari bilan yetarli darajada ta’minlanishi, ulardan oqilona foydalanish, mehnat unumdorligining yuqori darajada bo’lishi, mahsulot hajmini ko’paytirish va ishlab chiqarish samaradorligini oshirish uchun katta ahamiyatga egadir. Xususan, barcha ishlarning hajmi va o’z vaqtida bajarilishi, asbob-uskunalar, mashinalar, mexanizmlardan foydalanish samaradorligi va buning natijasi sifatida mahsulot ishlab chiqarish hajmi, uning tannarxi va boshqa bir qator iqtisodiy ko’rsatkichlar korxonalarning mehnat resurslari bilan ta’minlanganligiga va ulardan samarali foydalanishga bog’liqdir.

Tahlil qilishning asosiy vazifalari quyidagilardir:-korxona va uning tarkibiy bo’linmalarining, shuningdek, toifalar va kasblar bo’yicha mehnat resurslari bilan ta’minlanganligini o’rganish va unga baho berish;-kadrlar ko’nimsizligi ko’rsatkichlarini aniqlash va o’rganish;-mehnat resurslari zahiralarini aniqlash, ulardan yanada to’laroq va samaraliroq foydalanish.
Mehnat resurslari sifat tarkibini malaka bo’yicha tahlil qilish zarur. Xodimlarning malaka darajasi ko’p jihatdan ularning yoshiga ish stajiga, ma’lumotiga va hokazolarga bog’liqdir. SHu sabali, tahlil jarayonida ishchilarning yoshi, ish staji, ma’lumoti bo’yicha o’zgarishlar o’rganiladi.
Mehnat resurslari bilan ta'minlashni tahlil qilish inson resurslarini boshqarishning asosiy jihati bo'lib, har qanday korxona muvaffaqiyati uchun zarurdir. Mehnat resurslari bilan ta'minlanishni tahlil qilish juda muhim bo'lgan ba'zi sabablar:
1. Ishchi kuchini rejalashtirish: Mehnat resurslari bilan ta’minlashni tahlil qilish korxonalarga kelgusida ishchi kuchiga bo‘lgan ehtiyojini bashorat qilishga yordam beradi. Mavjud ishchilar sonini, ularning malakasi va mavjudligini tushunib, korxonalar kelajakdagi ishchi kuchi ehtiyojlariga tayyorlanishi va yuzaga kelishi mumkin bo'lgan kamchiliklarni bartaraf etishi mumkin.
2. Ishga qabul qilish va ushlab turish: Mehnat resurslari bilan ta’minlashni tahlil qilish korxonalarga kadrlarni tanlash va saqlab qolish bo‘yicha samarali strategiyalarni ishlab chiqishda yordam beradi. Ishchilarni etkazib berishni tushunib, korxonalar maqsadli ishga olish kampaniyalarini ishlab chiqishlari va yuqori iste'dodlarni jalb qilish va saqlab qolish uchun jozibador xodimlarga imtiyozlar paketlarini yaratishlari mumkin.
3. Kadrlar tayyorlash va rivojlantirish: Mehnat resurslari bilan ta’minlashni tahlil qilish korxonalarga ishchi kuchidagi malaka bo‘shliqlarini aniqlashga va ushbu kamchiliklarni bartaraf etish uchun maqsadli kadrlar tayyorlash va rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqishga yordam beradi. Bu ishchi kuchining biznes talablariga javob beradigan ko'nikmalar bilan jihozlanganligini ta'minlaydi.
4. Resurslarni optimallashtirish: Mehnat resurslari ta’minotini tahlil qilib, korxonalar ushbu resurslardan foydalanishni optimallashtirishlari mumkin. Bunga to'liq foydalanilmayotgan ishchilarni aniqlash va ularni eng zarur bo'lgan joyga qayta joylashtirish kiradi.
5. Xarajatlarni boshqarish: mehnat resurslari bilan ta’minlashni tahlil qilish korxonalarga xarajatlarni samaraliroq boshqarishga yordam beradi. Ishchi kuchi tanqisligini aniqlash orqali korxonalar qimmat yollash va yollash jarayonlaridan qochishlari mumkin va buning o'rniga o'zlarining mavjud ishchi kuchlarini saqlab qolishga e'tibor berishlari mumkin.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, mehnat resurslari bilan ta'minlanishni tahlil qilish korxonalar o'zlarining tashkiliy maqsadlariga erishish uchun to'g'ri vaqt va xarajatlar bilan to'g'ri malakaga ega bo'lgan to'g'ri ishchi kuchiga ega bo'lishini ta'minlash uchun juda muhimdir.


Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1. Abdurahmonov Q., Bozorov N., Volgin N va boshqalar. “Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi”. Toshkent: “O’qituvchi”-2001 yil, 66-80, 341-343 betlar.
2. Abdurahmonov Q.H., Holmo’minov Sh.R. “Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi” Toshkent-2004 yil, 33-41 va 67-75 betlar.
3. Dodoboev Yu.T., Xudoyberdiev A. “Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyai”. Farg’ona-2001, 45-64 betlar.
4. O’zbekiston Respublikasi Entsiklopediyasi Toshkent: “Sharq”-1997 yil, 328-329 betlar.