Mavzu 1: Tibbiy radiologiyaga kirish. Tibbiy radiologiya

Fizik miqdor
Birlik, uning nomi, maqsadi
tizimdan tashqari	CI
Nuklid aktivligi	Kyuri (Ci, Ki)	Bekkerel (Bg, Bk)
Nur ta'sir qilish dozasi	Rentgen (R, P)	Kulon taqsim kilogram (С/Rq, Кl/kg)
Yutilgan doza	Rad (rad, rad)	Grey (Gy, Gr)
Ekvivalent doza	Ber (rem, ber)	Zivert (Sv, Zv)
Ta'sir qilish dozasi kuchi	Roentgen taqsim sekund (R/s, Р/s)	Grey taqsim sekund (Gy/s, Gr/s)
Ekvivalent dozaning kuchi	Ber taqsim sekund (rem/s, ber/s)	Zivertb taqsim sekund (Sv/s, Zv/s)
Integral nurlanish dozasi	Rad.gram (rad.g., Rad.g)	Joul (J, J)

RENTGENOLOGIK USUL
Bu inson tanasi orqali yuboriladigan rentgen nurlarini sifatli va miqdoriy tahlil qilish asosida turli organlar va tizimlarning tuzilishi va funksiyalarini o'rganish usulidir.
Inson tanasi orqali o'tadigan rentgen nurlari yordamida organlar va tizimlarning tuzilishi va funktsiyasini o'rganishga imkon beradi.
Rentgenologik diagnostika tizimi rentgen nurlari chiqaruvchisi (trubka), sinov ob'ekti (bemor), roentgen nurlarini qabul qiluvchisi va rentgenolog vrachdan iborat.

Distansion boshqariladigan zamonaviy rentgenodiagnostik apparat
1.1. Rentgen diagnostikasi printsipi rentgen nurlarini o'rganish ob'ektiga yo'naltirilgan ichki organlarni ko'rish, yuqori o’tish xususiyati, keyinchalik ob'ektdan chiqgan rentgen nurlarni qabul qiluvchi element tomonidan ro'yxatdan o'tkazib, uning yordamida tekshirilayotgan organning bevosita yoki bilvosita soyali tasviri olinadi.
1.2. Rentgen nurlari elektromagnit to'lqinlarning bir turi bo’lib (ular radio to'lqinlari, infraqizil nurlari, ko'rinadigan yorug'lik, ultrabinafsha nurlar, gamma nurlari va boshqalarni) o'z ichiga oladi.
Elekrtomagnit to’lqin spektrlari ultrabinafsha va gamma nurlari orasida joylashadi, ularning to’lqin uzunligi 20 dan 0.03 angstremgacha bo’ladi. Rentgendiagnostika uchun qo’llaniladigan juda qisqa rentgen nurlari (qattiq nurlar) ning to’lqin uzunligi 0,03 dan 1,5 angstrem (0,003-0,15 nm) gat eng bo’ladi. To’g’ri chiziq bo’ylab tarqalishi 300000 km/sek.
1.3. Rentgen trubkasi ikki tomoni biroz cho’zilgan vakumli shisha ballon bo’lib, uning ichiga ikkita elektrod: volfram spiral katod va disk shaklida anod, trubka ishlash davrida daqiqasiga 3000 marta tezlik bilan aylanadi. Katodda kuchlanish 15 v ga etkaziladi, spiral isitiladi va atrofida aylanadigan elekronlarni chiqaradi va elektronlar bulutini hosil qiladi. Keyin ikkala elektrodga (40dan 120 kv gacha) kuchlanish beriladi, zanjir yopiladi va elektronlar 30000 km/s gacha tezlikda anodga uchib, uni bombardimon qiladi.