Mavzu 3: Kirxgof qonunlari va quvvatlar balansi

Potentsial nol deb qabul qilingan nuqta ixtiyeriy tanlab olinadi. 2 –nuqtaning potentsialini nol deb qabul qilamiz. Undan keyin soat ko`rsatkichi yo`nalishi bo`ylab 2 –nuqtadan boshalb ketma-ket konturdagi barcha nuqtalarni potentsiallarini aniqlaymiz: 2 =0 . 4 -nuktani potentsiali 4 2 –nuqtaga nisbati Ris1 qarshilikda kuchlanish tushuvi U24 qiymaticha kichik, ya'ni

• Potentsial nol deb qabul qilingan nuqta ixtiyeriy tanlab olinadi. 2 –nuqtaning potentsialini nol deb qabul qilamiz. Undan keyin soat ko`rsatkichi yo`nalishi bo`ylab 2 –nuqtadan boshalb ketma-ket konturdagi barcha nuqtalarni potentsiallarini aniqlaymiz: 2 =0 . 4 -nuktani potentsiali 4 2 –nuqtaga nisbati Ris1 qarshilikda kuchlanish tushuvi U24 qiymaticha kichik, ya'ni
• 4 =2 –U24 = 2 – Rich1I1 = 0 – 0,111 = - 0,11 B
• 3 –nuqtani potentsiali 3 4 -nuktaga nisbatan EYUK qiymaticha katta E1 =14,4 V yoki
• 3 = 4 + E1 = - 0,11 + 14,4 = 14,29 V.
• Xuddi shunday tekshirilayotgan konturni potentsiallarini aniqlaymiz.
• 1 = 3 –U31 = - R I = 14,29 - 0,19 11 = 12,2 V
• 5 =1 – U15 = - R I = 12,2 - 0,2 1 = 12 V
• Yopik kontur bo`ylab, boshlangich potentsial deb, - qabul qilingan, 2 nuqta potentsiali qiymatini aniqlaymiz.
• 2 = 5 - E = 12 - 2 = 0
• Topilgan potentsiallarni jadvalini tuzamiz.

Sxemadagi nuqtalar	2	4	3	1	5
Potensiallar	0	-0,11	14,29	12,2	12

• Potentsial diagrammani quramiz. Ordinata o`qi, ya'ni potentsiallar o`qi bo`ylab 5 V/sm va abstsissa o`qi bo`ylab qarshilik 0,06 Om/sm masshtablarini tanlaymiz.
• Boshlang`ich deb 2 –nuqtani olamiz, potentsiali 2 = 0. 2- va 4- nuqtalar orasidagi qarshilik 0,01 Om. Bu qarshilikni gorizontal o`qqa tanlangan masshtab bo`yicha qo`yamiz. 4- nuqta potentsiali 4 = -0,11 B ni masshtab bo`yicha qo`yamiz (19 - rasm). 4- va 3-nuqtalar orasida qarshilik yo`q, lekin potentsiali 3 = 14,29 V. Bunga potentsial diagrammada vertikal 4 3 qism to`g`ri keladi. Xuddi shunday qolgan nuqtalar potentsiallari quriladi va boshlang`ich 2-nuqtada tugaydi
• (19 rasm).

• 19 -rasm

• Potentsial diagrammada tik (vertikal) qism ichki qarshiligi nolga teng bo`lgan EYUK mos keladi. Egilish qismiga qarshiliklardagi kuchlanishlar tushuvi mos keladi. Eslatma, qarshiliklardagi egilish burchagi shu qismni xarakterlaydi. Masalan, 31 qism uchun (19- rasm).