Mavzu: 802. 15 tarmoqlarining texnik tavsiflari

Mavzu: WiMAX texnologiyalari va preWiMAX.
Reja:
1. WiMAX va PreWiMAX standartlarining tavsiflari.
2. Ularning qo'llanish sohalarini tushuntirish.
3. Afzalliklari va xususiyatlari.

WiMAX va PreWiMAX standartlarining tavsiflari.
WiMAX (Worldwide Interoperability for Microwave Access) – bu keng tarmoqli uyali tarmoq standarti, internetga nisbatan baland tezlik va uzluksiz ulanishni ta’minlash maqsadida yaratilgan. Ushbu texnologiyalar pre-WiMAX (ya'ni WiMAXdan oldin yaratilgan) va WiMAX standardlariga bo'linadi.
Pre-WiMAX, yoki 802.16d, WiMAX tarmoqining o'zgartirilgan bir versiyasi hisoblanadi. Pre-WiMAX, asosan mahalliy, bitta punktlarga xizmat ko'rsatish uchun, ya'ni 10-30 km masofaga xizmat ko'rsatish uchun ishlatiladi.
WiMAX (802.16e) – bu esa, keng doirasiga yayilgan xizmat ko'rsatish uchun mo'ljallangan. Ushbu standart, mobil tarmoq uchun keng doirasini qamrab olishga yordam beradi va qirq o'rindi tajribasi ko'p sohalarda xizmat ko'rsatishni mumkin qiladi.
WiMAXning afzalliklari orasida, birinchidan, shu tarmoqning ishlatish uchun kerakli bo'lgan masofa juda katta, ya'ni 10-50 km gacha masofani qamrab oladi. Bu yordam internetga yetishishda mobil aloqalar, eng yirik shaharlar va qishloqlarda juda katta ahamiyat kasb etgan. WiMAX, 3G va DSL kabi texnologiyalar bilan taqqoslashadi va barcha ulardan afzalroq ekanligini ko'rsatadi. Shuningdek, WiMAXning afzalliklari orasida tezlik va yetuklik kabi afzalliklar keng doiraga ulangan sputnik tarmoqlariga qaraganda yuqori darajada yana keng doirali tarmoq xizmatlarini taqdim etishni mumkin qiladi.

Qo'shimcha ma'lumotlar:

- WiMAX tarmoqi, 2.3 GHz, 2.5 GHz, 3.5 GHz va 5.8 GHz frekanslarida ishlaydi.
- WiMAXda xizmat ko'rsatish uchun, 256-521 byte oralig'ida gipertekstli davom etuvchi taqdimot (QPSK) yoki 64-256 byte oralig'ida demodulyatsiya qilishga yordam beruvchi QAM (quadrature amplitude modulation) ishlatiladi.
- WiMAXning aloqa tarmoqining hajmi, tezligi va tarmoqning yuqori ishlash darajasi uchun, tarmoqdagi etakchi xususiyatlariga bog'liqdir.
Axborot kommunikatsiya texnologiyalaridagi eng muhim ko'rsatkichlardan biri bo'lgan WiMAX tarmog'i yuqori tezlikli ma'lumot uzatish uchun mo'ljallangan. PreWiMAX esa, WiMAX tarmog'idan oldin ishlab chiqarilgan eng qadimgi versiyasi hisoblanadi.
WiMAX tarmog'i juda keng qamrovli va ko'p tizimli ulanishlar uchun mo'ljallangan. Ushbu tarmoqning kengligi gigahertz (GHz) darajasidagi masofalardagi uzatish va to'plam sifatida gigabitlar darajasidagi ma'lumotlar o'tkazishga imkon beradi. WiMAX tarmoqlari tizimli ulanishlar, shuningdek, kabellik ulanishlardan ko'ra ko'p tashuvchi, to'liq noma'lum kanallardan foydalanish, yuqori sifatli xizmat ko'rsatish va tez yaratish imkoniyatlarini taqdim etadi.
PreWiMAX esa, 2-11 GHz oralig'ida ishlaydigan shaxsiy va korporativ tarmoqdir. Ushbu tarmoq tizimli va kabellik ulanishlarga qaraganda ko'p shaxsiy va korporativ foydalanuvchilarga qo'shimcha ko'rsatkichlar taqdim etadi. PreWiMAX tarmoqqa ulanish yuqori tezlikda va qulay, ammo unda ko'p tizimli ulanishlar ta'minlanmaydi.
Bunday keng tarmoqlarning afzalliklari o'zaro o'zgaradi. WiMAX, qadimiy kabellik tarmoqlarga nisbatan yuqori tezlikda, keng yuqori sifat va o'rnatish uchun etarli uzatish masofasini taqdim etadi. PreWiMAX esa, kichik va o'rta shaxsiy va korporativ tarmoqlar uchun yuqori sifatli, ko'p noma'lum tizimli va kabellik ulanishlardan yuzaga kelgan nazariy va amaliy xizmatlarni taqdim etadi.
Bularning yanada tushuntirilishi va ularning foydalanish sohalarining keltirilishi kerak, chunki ular axborot kommunikatsiyalari sohasidagi rivojlanishning yuqori tezlikli, tizimli va ko'p tashuvchi huquqlarini ta'minlashga yordam beradi.
WiMAX tarmoqlari, katta masofalar orqali kabi yuqori tezlikli internetga bog'lanish imkoniyatini taqdim etadi. PreWiMAX esa, WiMAXdan oldin ishlab chiqilgan va uning yuqori tezlikli internetga bog'lanish imkoniyatlariga ega bo'lgan bir nechta tarmoqlardan biridir. PreWiMAX tarmoqlari, 2-11 GHz spektrumida ishlashni ta'minlash uchun ishlab chiqilgan va 802.16e standartiga muvofiq ishlashi mumkin. WiMAX va PreWiMAX tarmoqlari, mobil aloqa, tezlikli internet, IPTV va boshqa multimedia xizmatlarini taqdim etish uchun yuqori tezlikli, qat'iy va xavfsiz bog'lanishni taqdim etadi.
WiMAX tarmoqlari, keng doirada kabellik tarmoqlar bilan ta'minlangan kompyuter tarmoqlariga alternativ sifatida yaratilgan kabellik tarmoqlarga nisbatan arzon va ishlab chiqarish va o'rnatish qulayligi yuqori bo'lgan keng doirali kabellik tarmoqlardir.
WiMAX tarmoqlari 802.16 standartiga muvofiq yaratilgan va 2, 3, 5, 7, 10, 28, 31, 50 va 66 gHz chastingdagi millimetrli spektrning joylashuvi bo'yicha foydalaniladi. PreWiMAX esa 802.16 protokoli asosida yaratilgan WiMAXdan avvalgi eng yuqori ish chastotasi 3.5 GHz dan ko'proq bo'lmagan (3.3 GHz) WiMAX tarmoq variantidir.
WiMAX tarmoqlari, eng katta afzalligi shunchaki 50-60 km masofaga yetish imkoniyatini berishidir. Uning 2-66 GHz oralig'ida ko'rsatish imkoniyati mavjud bo'lgan holatda, WiMAX tarmoq tizimlari yuksek tezlikdagi internetga (50-100 Mb/s) yoki qiziqarli IPTV (Internet Protocol Television) ko'rsatishga qodir bo'ladi.
PreWiMAX esa 3.3 GHz da ishlaydi va unda 1.5-2.5 Mb/s tezlikdagi ma'lumot almashish uchun eng ideal variantdir. PreWiMAX tarmoqlar, katta shaharlar yoki shahar qirralarida ishlatilishga mos keladi, chunki 3.3 GHz chasti shaharlar ichida yetish masofaga yetadi.
WiMAX va PreWiMAX tarmoqlari ko'p sohada foydalaniladi, masalan, katta shaharlarda yuqori tezlikdagi internetga aloqada bo'lgan ISP lar (Internet Service Provider) va telekommunikatsiya kompaniyalari, bir qancha ixtiyoriy tarmoq tashkilotlari, tashqi ovozli muloqot xizmatlari, telemeditsina, ixtiyoriy ma'lumot almashish va qiziqarli IPTV ko'rsatish uchun foydalanish mumkin.